प्रलेस
विचार, विश्लेषण र सिर्जनाको केन्द्रीय प्रकाशन
(दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन विशेष)
वर्ष १८, पूर्णाङ्क २०, भाद्र २०७३पूर्णा
प्रधान सम्पादक
आर. एम् डङ्गोल
कार्यकारी सम्पादक
सरिता तिवारी
सम्पादक
गौरी दाहाल
नारायण शर्मा
भागवत आचार्य
माधव घिमिरे ‘अटल’
रघुुनाथ अधिकारी
मूूल्य : १००/-
प्रकाशक
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल
केन्द्रीय कार्यालय
बागबजार, काठमाडौं
फोन : ०१–४२३३८११
Email :- pralesa@gmail.com
Blog:- www.pralesa.blogspot.com
विषय क्रम
सम्पादकीय
विषयसूूची / विषयक्रम
१. महासचिव मित्रलाल पंज्ञानीद्वारा प्रस्तुुत साङ्गठनिक प्रतिवेदन
२. कोषाध्यक्ष विष्णुु भण्डारीद्वारा प्रस्तुुत आर्थिक प्रतिवेदन
३. प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको परिमार्जित विधान
४. दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनमा प्रस्तुुत भई पारित गरिएका समसामयिक प्रस्ताव
५. दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन आयोजक समिति
६. दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनमा सहभागी प्रतिनिधिहरूको नामावली
७. दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनबाट निर्वाचित वर्तमान समिति
७.१ सचिवालय
७.२ केन्द्रीय समिति
७.३ राष्ट्रिय परिषद
८. दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन रिपोर्ट
९. प्रलेसका पूूर्व कार्यवाहक अध्यक्ष एवम् सल्लाहकार रामप्रसाद प्रदीपको सङ्क्षिप्त परिचय
–लेखक डा. अमर गिरी
१०. प्रलेस अध्यक्ष मातृका पोखरेलसँगको अन्र्तवार्ता
११. सचिवालय बैठकले गरेका महत्वपूूर्ण निर्णयहरू
१२. गतिविधि विशेष
(क) रामप्रसाद प्रदीप स्मृति सभा
(ख). साहित्य र राजनीतिको अन्र्तसम्बन्ध’ कार्यपत्र प्रस्तुुत तथा कविता वाचन कार्यक्रम (बनेपा)
(ग). राष्ट्रियता र स्रष्टाको दायित्व विषयक कार्यपत्र प्रस्तुुत तथा कविता वाचन कार्यक्रम
(घ) साहित्यकार लक्ष्मण सापकोटालाई प्रलेसको लोगो र झण्डा हस्तान्तरण सहित शुुभकामना प्रदान कार्यक्रम
सम्पादकीय
समसामयिक सन्दर्भमा प्रलेसको दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन
प्रगतिशील लेखक सङ्घको झन्डै साढे छ दशकको साङ्गठनिक जीवनमा ‘विचार, सिर्जना र आन्दोलन’ को तहबाट यसले गरिमामयी ऐतिहासिकी निर्माण गरिसकेको छ । विगतदेखि वर्तमानसम्म विश्वको उथलपुुथलपूूर्ण राजनीतिक परिदृश्यबाट यसले वैचारिक ऊर्जा पनि प्राप्त गरिसकेको छ र शिक्षा पनि । यसैको माध्यमबाट मुुलुुकको सामाजिक–सांस्कृतिक रूपान्तरणको आन्दोलनमा यो अग्रमोर्चामा उभिँदै आएको छ । यो विश्वको सबैभन्दा वैज्ञानिक दृष्टिकोण सहितको वैचारिक शक्तिबाट चलायमान छ । स्रष्टाको सिर्जना विचार निर्मितिकै एउटा कला हो । यो जीवनको पक्षमा हुनुुपर्छ, जीवनको लागि हुनुुपर्छ । वैयक्तिक जीवनमा थोपरिने कुुरूपता, रूढताको ऐँठनबाट मुुक्त व्यक्तित्व, समाज निर्माणको प्रश्नमा होस् वा राष्ट्रिय जीवनमा थोपरिने प्रभुुत्ववादी छलछाम, षड्यन्त्रबाट मुुक्त राष्ट्र निर्माणको पक्षमा होस्, स्रष्टाहरूले विचार र कला सहितको सिर्जनात्मक हतियारले एकसाथ अनेकौं मोर्चाहरूबाट लड्दै आइरहेका छन्, प्रलेस तिनै मध्ये देशको साहित्यिक–सांस्कृतिक आन्दोलनको साझा लेखकीय मोर्चा हो ।
मुुलुुकमा पछिल्लो समय राजनीतिक शक्तिसङ्घर्षका अनेक विकृत रूपरेखा देखापर्न थालेको छ । संविधान सभाबाट निर्मित संविधानकै सर्वस्वीकार्यतामा अनेक प्रश्नहरू उठिरहेका छन् । परिवर्तनकामी शक्तिहरूको परिवर्तनको एजेन्डा बेवारिस बन्दै गइरहेको छ । मुुलुुकको श्रमशक्ति विदेशी बजारमा छरिएको छ । मुुलुुक या त रेमिट्यान्सले या विदेशी शक्तिको राष्ट्रको अनुुकम्पामा निर्भर हुुनुुपर्ने अवस्थामा पुुगेको छ । हाम्रा आचार–विचार, संस्कृतिमा सामन्तवाद जीवितै छ । जनता रैतीकै अवस्थामा छन् । ठिक यही समयमा हाम्रा घरघरमा उपभोक्तावादी संस्कृतिको नग्न नृत्य चलिरहेको छ । भूूमण्डिकरणको नाममा हामी हाम्रो आत्मनिर्णयको अधिकार गुुमाउँदै छौं । अधिकार प्राप्तिको आन्दोलनमा अनेकौं एजेन्डाहरू घुुसपैठ गराइएका छन् । देशले नै धान्न नसक्ने आन्दोलनको स्वामित्व लिन अरू नै उद्दत हुुँदै जाँदाको परिणाम के होला ? यस्ता विषयमा स्रष्टाहरूले सोच्ने, चिन्तन गर्ने र विचार निमार्ण गर्ने दायित्व हो कि होइन ?
देशको राष्ट्रिय जीवनलाई थप विद्रुुप र विषम बनाउने दुुईवटा दुुर्घटनाहरू हामीले भोगिसकेका छौं । एकातिर महाविनाशकारी भूूकम्पले मुुलुुकलाई जर्जर बनायो भने अर्कोतिर नेपाली राष्ट्रियताको नसनाडी छाम्न खोजे जसरी छिमेकी मुुलुुकबाट नाकाबन्दी थोपरियो । यसैबिच प्रगतिशील लेखक सङ्घको दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन सम्पन्न भएको छ । सङ्घीय गणतान्त्रिक नेपालको नयाँ मानचित्र कोर्ने क्रममा स्रष्टाहरूले संविधानको मूूल मर्मलाई आत्मसात् गर्दै सङ्गठनलाई अझै समावेशी बनाउने प्रयत्न गरिरहेका छन् । देशव्यापी सञ्जाल गठन गर्नका लागि यसको साङ्गठनिक स्वरूपलाई परिमार्जन गरिएको छ । देशभरका प्रगतिवादी, प्रगतिशील स्रष्टाहरूको सिर्जनात्मक प्रतिभा, सीपद्वारा सांस्कृतिक आन्दोलनमा योगदान दिने मूूल उद्देश्यले सहअस्तित्व, सहमति, सहकार्यको उदाहरणीय प्रयास स्वरूप संस्थाले थप गति र ऊर्जा प्राप्त गरिरहेको छ ।
दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनका सम्पूूर्ण गतिविधि, सम्मेलनमा प्रस्तुुत दस्तावेज, सम्मेलनमा सहभागी प्रतिनिधिहरूको व्यवस्थित नामावलीको अभिलेखिकरण गरी यस अङ्कलाई ‘दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन विशेष’ का रूपमा प्रकाशन गरेका छौं । यस अङ्कमा राष्ट्रिय सम्मेलन तयारी समिति तथा नवनिर्वाचित केन्द्रीय समिति, राष्ट्रिय परिषद र यस अन्र्तगतको सचिवालय, सचिवालयले मनोनयन गरेको सल्लाहकार परिषद् तथा पछिल्ला केही महत्वपूूर्ण निर्णयहरू समावेश गरिएका छन् । नेपाली प्रगतिशील साहित्यिक–सांस्कृतिक आन्दोलनका अगुुवा प्रगतिशील लेखक सङ्घका पुुर्व कार्यवाहक अध्यक्ष तथा सल्लाहकार रामप्रसाद प्रदीपको असामयिक निधनले मुुलुुकले परिवर्तनकामी आन्दोलनको एउटा अगुुवा गुुमाएको छ । यसले आन्दोलनलाई क्षति पुुगेको संस्थाले महशुुस गरेको छ । उहाँको जीवन वृत्त समेटिएको आलेखलाई पनि यस अङ्कमा समेटिएको छ ।
प्रलेसका अगामी अङ्कहरूमा दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन अघि र पछि केन्द्रीय स्तरमा आयोजित कार्यक्रमहरूमा प्रस्तुत वैचारिक सामग्रीहरू तथा प्रगतिशील लेखकहरूका सिर्जना, स्थानिय शाखा, प्रादेशिक शाखाका गतिविधिहरू पनि समेटिने छन् । प्रगतिशील साहित्यिक आन्दोलनको महत्तम उपलब्धीका रूपमा ‘प्रलेस’ प्रकाशन हाम्रो उद्देश्य हुुनेछ ।
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनमा
महासचिव मित्रलाल पंज्ञानीद्वारा प्रस्तुत
साङ्गठनिक प्रतिवेदन
अध्यक्षज्यू, पदाधिकारी, केन्द्रीय सल्लाहकार, सचिवालय सदस्य, केन्द्रीय सदस्य, राष्ट्रिय परिषद्का सदस्य तथा दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनका प्रतिनिधिज्यूहरू ।
प्रगतिशील लेखक सङ्घको नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलन सम्पन्न भएको ठिक तीन वर्षपछि आज हामी दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनमा जुटिरहेका छौँ । यस क्षणमा सर्वप्रथम ती आदरणीय सहिदहरूलाई सादर स्मरण गर्न चाहन्छु जसले जनताको मुक्तिका निमित्त आफ्नो बलिदान गरे । साहित्यिक सांस्कृतिक आन्दोलनका सन्दर्भमा कृष्णसेन इच्छुकको सहादत विशेष स्मरणीय छ ।
१.पृष्ठभूमि ः
प्रलेस स्थापना भएको ६१ वर्षपछि आज यो समयविन्दु र यस ठाउँमा उभिएर अतीतको सिँहावलोकन गर्दा यसका सर्जक, विचारक र वाहकहरूको दूरदर्शिता, सङ्घर्षशीलता र धीरताका कारणले मात्रै प्रलेस यहाँसम्म आइपुग्न सफल भएको तथ्य छर्लङ्ग देख्न सकिन्छ । नेपालमा एउटै मात्रै कम्युनिष्ट पार्टी रहेको अवस्थामा स्थापित प्रलेसले आज दर्जन बढी कम्युनिष्ट पार्टीका बीचमा पनि एकीकृत अस्तित्व सहित गन्तव्यतिर गतिमान् हुने परिस्थिति तिनै अग्रज स्रष्टाहरूको उच्च प्रगतिशील संस्कृतिको विरासतका रूपमा प्राप्त भएको हो । सत्र सालपछि तत्कालीन निरङ्कुश सत्तासित डराएर र लोभिएर प्रलेसको नेतृत्व तहमा पुगिसकेका कैयन् पात्रहरू पलायन भए । प्रलेसमा खुला रूपले सांगठनिक गतिविधि गर्ने अवस्था रहेन । तर पनि इमान्दार क्रान्तिकारी स्रष्टाहरू क्रान्ति उत्थानका निमित्त लगातार खटिरहे । प्रगतिशील साहित्यिक आन्दोलन रोकिएन । छत्तीस सालमा प्रलेस पुनः अस्तित्वमा आएपछि पनि अनेक मतभेद तथा कडा अन्तरद्वन्द्वको सामना गर्नुप¥यो । मतभेद जतिसुकै चर्को भए पनि प्रलेसलाई जोगाउने मामलामा भने अन्तरद्वन्द्वरत कुनै पनि पक्षले विवेक गुमाएनन् । यो यसको महत्वपूर्ण पाटो हो ।
प्रगतिशील लेखक सङ्घ सामन्तवाद, साम्राज्यवाद र विस्तारवाद विरोधी स्रष्टाहरूको साझा मोर्चा हो । यसको निर्माण र परिचालनको न्यूनतम वैचारिक आधार पनि यही नै हो । विभिन्न धारामा विभाजित नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनका बीचबाट साझा साहित्यिक सङ्गठनको अस्तित्व रहनुको गम्भीर साङ्केतिक अर्थ पनि छ । यसले संवादहीनतालाई अन्त्य गरेको मात्रै छैन क्रान्तिकारी आन्दोलनको सम्भाव्य एकीकृत स्वरूप निर्माणको दियो सल्काइरहेको छ ।
वैज्ञानिक विश्व दृष्टिकोण नै प्रलेसको तागत हो । यसले जनताका बन्धनहरू र त्यसबाट मुक्तिको प्रयत्नलाई मुख्य विषय बनाएको छ । काव्य कृतिहरूमा राजा महाराजालाई नायक बनाउने परम्परा उल्ट्याइदिएको छ । थाप्लामा ईश्वरको भार थोपरेर मान्छेलाई थिच्ने सिद्धान्तको जरा काटेको छ । भाग्यवाद र जातिवाद उन्मुलन गर्न उद्यत छ । मान्छे नै यो सृष्टिको सर्वशक्तिमान अस्तित्व हो र यो श्रमद्वारा निर्मित हो भन्नेमा सुस्पष्ट छ ।
आलोचनातनात्मक यथार्थवादी चेतना बोकेका सामान्य प्रगतिशील स्रष्टादेखि समाजवादी यथार्थवादी चेतनाले समृद्ध स्रष्टाहरू समेत संलग्न रहेको प्रलेस आफैमा एउटा आन्दोेलन पनि हो । यसमा आबद्ध स्रष्टाहरू रचनाकर्मका माध्यमले मात्र होइन सशरीर उपस्थित भएर पनि अनेक प्रतिरोधी आन्दोलनहरूमा सरिक भएका छन् ।
नेपालमा नयाँ संविधान आएको छ । तर जनयुद्ध र जनआन्दोलनको बलमा सामन्तवादको गजुर राजतन्त्र ढलेर गणतन्त्र स्थापना भएता पनि श्रमजीवी नेपाली जनताको जीविकाको समस्या हल भएको छैन । राजनीतिमा यो वर्गको नेतृत्व स्थापित हुने गरी जनतन्त्र पनि आएको छैन । संविधान जारी भएपश्चात् मधेसमा उठेका मुद्दाहरू पनि सुल्झिएका देखिँदैनन् । देशमा वर्गीय, क्षेत्रीय, जातीय र लैङ्गिक उत्पीडन कायमै छ ।
समय बदलिएको छ । जनतामा जागरण आएको छ । संसारका अन्तरसम्बन्ध र अन्तरविरोधका स्वरूप पनि बदलिँदै गएका छन् । तर प्राकृितक स्रोतले सम्पन्न भईकन पनि कङ्गाल बनाइएको यो मुलुकलाई कमजोर राख्ने, अनेक धम्की र प्रलोभनद्वारा जनता र नेताहरूलाई फुटाउने र हैकमपूर्वक यहाँका सम्पदा हरूलाई दोेहन गर्ने भारतको नीति बदलिएको छैन । सुगौली सन्धिदेखि झाङ्गिदै आएको भारतको विस्तारवादी चरित्र आज पनि नाङ्गै देखिन्छ । नेपालमाथि अन्याय, अपमान, दम्भ र निर्लज्जतापूर्वक आर्थिक नाकाबन्दी थोपरियो । यही बेला विस्तारवादविरोधी चेतना पनि मुखर भएर उठ्यो । कठोर दुःख सहनु पर्दा पनि नेपाली जनता विस्तारवादी हस्तक्षेप र नाकाबन्दीका विरुद्ध झुक्न चाहेनन्, नझुक्नका लागि खबरदारी गरिरहे । जनताको यो चेतना गर्वलायक छ ।
विकृत पुँजीवादको सांस्कृतिक औजार उत्तर आधुनिकतावाद साम्राज्यवादी स्वार्थ रक्षार्थ क्रान्तिकारी नेतृत्वमाथि, इतिहासको न्यायमाथि र सकारात्मक परिवर्तनको संभावनामाथि प्रहार गर्दैछ । अनास्था, सङ्कीर्णता र बेइमानीको खेती गर्दैछ । पुँजी, बजार, प्रकाशन गृह र सञ्चारमा एकाधिकार कायम गरी भ्रम फैलाइरहेको छ । निकै धूर्त छ यो । ‘परिवर्तनकामी चेतनालाई विषाक्त बनाएर बौद्धिक दासमा परिवर्तन गर्ने त्यसको उद्देश्य हो ।’ राजनीति भन्दा पर रहेको आवरणमा यसले मिहिन ढङ्गले नापी जाँची खतरनाक राजनीति गरिरहेको छ ।
अहिले साम्राज्यवादीहरूको आर्थिक, सांस्कृतिक भूमण्डलीकरण व्याप्त छ । जतिसुकै ठूलो र जतिसुकै चलाख देखिए पनि झन् पछि झन् ठूला सङ्कटमा फस्दै र टालटुल गर्दै अगाडि बढेको पुँजीवाद भ्रष्टाचार, कमिसन र लुटपाटद्वारा पुँजीको अति सङ्केन्द्रणजन्य सामाजिक आर्थिक असन्तुलनका कारणले पुनः लड्खडाउने निश्चित छ । गरिबी, असमानता र अपराध यसका चरित्रजन्य उपज हुन् । वातावरण प्रदूूषित पारेर पृथ्वीको जीवन र मान्छेको अस्तित्वलाई भयङ्कर खतराको डिलमा पु¥याउने पनि यही नै हो । विषय विस्तारै छर्लङ्ग हुँदै गइरहेको छ । विश्वका विभिन्न भागमा प्रतिरोधी आन्दोलन पनि सशक्त ढङ्गले उठी नै रहेका छन् । यसमा अन्तरनिहित चारित्रिक कारणले नै मानवीय समस्या सुल्झिनेभन्दा बल्झिनतिर गइराखेकोले पुँजीवादको अन्त्य अवश्यम्भावी छ ।
शोषण र भ्रष्टाचारमा आधारित समाज व्यवस्थाले श्रम गर्नेहरूलाई कहिल्यै पनि धनी हुन दिँदैन । श्रमिक वैज्ञानिकहरूले आविष्कार गरेका सुख, वैभवहरू तिनैलाई छुन दिँदैन । यति मात्रै होइन, परम अपमान पनि तिनैमाथि थोपर्छ । अछूत बनाएर, अश्वेत भनाएर, मतवाली जनाएर तथा अनेक ढङ्गले तेजोबध गरिरहन्छ । यस्तो व्यवस्थालाई पल्टाएर सामाजिक न्याय र समानतामा आधारित समाज व्यवस्था स्थापित गर्ने राजनीतिलाई बल पु¥याउनु प्रलेसको अभीष्ट हो ।
२. नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलन (२०६९ चैत्र २९–३०) देखि हालसम्म ।
(क) प्रलेसको यो कार्यकाल कार्यक्रमिक हिसाबले निकै उर्वर रह्यो । २०७० साउन १९ गते काठमाडौँँमा सम्पन्न ‘प्रगतिवादी दृष्टिमा भानुभक्त’ विषयक विचारगोष्ठी प्रा. डा. जीवेन्द्रदेव गिरीले प्रस्तुत गर्नुभएको कार्यपत्रमाथि वरिष्ठ माक्र्सवादी सौन्दर्यचिन्तक निनु चापागाईँ, प्रा. डा. जगदीशचन्द्र भण्डारी, गोपाल ठाकुर र राजेन्द्र महर्जनले टिप्पणी गर्नुभएको थियो । नेपाली लेखक सङ्घका अध्यक्ष विष्णुविभु घिमिरेले आफ्नो संक्षिप्त मन्तव्य राख्नुभएको थियो । २०७० असोज ६ गते ‘प्रलेसका छ दशक र भावी कार्यदिशा’ विषयक विचार गोष्ठीमा वरिष्ठ माक्र्सवादी सौन्दर्यचिन्तक मोहन वैद्य चैतन्य, वरिष्ठ साहित्यकार शान्तदास मानन्धर, मोदनाथ प्रश्रित, रोशन जनकपुरी, शान्ता मानवी र अभि सुवेदी र अमर गिरीले आआफ्ना मन्तव्य राख्नु भएको थियो । २०७० पुस २६ र २७ गते दाङमा सम्पन्न आख्यान र कवितासम्बन्धी प्रशिक्षण तथा कविगोष्ठीेमा डा. नेत्र एटमले आख्यानसम्बन्धी र डा. रामप्रसाद ज्ञवालीले कवितासम्बन्धी प्रशिक्षण दिनुभएको थियो । आख्यानकारद्वय इस्माली र मातृका पोखरेलद्वारा आख्यान लेखन प्रक्रियाका सम्बन्धमा र मित्रलाल पंज्ञानीद्वारा कविता लेखन प्रक्रियाका सम्बन्धमा आ–आफ्ना अनुभव सुुनाइएको थियो । कविगोष्ठीमा वाचित कवितामाथि प्रलेस केन्द्रीय सचिव आर.एम्. डङ्गोलले समीक्षात्मक मन्तव्य राख्नुभएको थियो । २०७० माघ १७ र १८ गते विराटनगरमा सम्पन्न ‘नेपाली साहित्यमा राष्ट्रिय स्वाधीनता चेत’ विषयक विचारगोष्ठीमा तीनवटा कार्यपत्र प्रस्तुत गरिएका थिए । ईश्वरचन्द्र ज्ञवाली, डा. भीम खतिवडा र प्रा.डा. हरिहर भण्डारीले प्रस्तुत गर्नुभएको कार्यपत्रमाथि हेमनाथ पौडेल, डा. गोपाल शिवाकोटी ‘चिन्तन’ र केशव गौतमले टिप्पणी गर्नुभएको थियो । नारायणप्रसाद आचार्यले तीनवटै कार्यपत्रहरूमाथि समग्र टिप्पणी गर्नुभएको थियो । विचारगोष्ठीको समापनपश्चात् भएको कविगोष्ठीमा वाचित कवितामाथि हीरामणि दुःखीले सङ्क्षिप्त टिप्पणी प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । २०७० चैत्र १४ र १५ गते पोखरामा ‘समकालीन प्रगतिवादी नेपाली कवितामा वर्गद्वन्द्वको अभिव्यक्ति’ र ‘प्रगतिवादी साहित्यमा वर्गचेतना’ विषयक विचार गोष्ठी र कवि गोष्ठी सम्पन्न भयो । विचारगोष्ठीमा अमर गिरीद्वारा ‘समकालीन प्रगतिवादी नेपाली कवितामा वर्गद्वन्द्वको अभिव्यक्ति’ र डा.कृष्णराज अधिकारीद्वारा ‘प्रगतिवादी साहित्यमा वर्गचेतना’ विषयक कार्यपत्र प्रस्तुुत भए । प्रस्तुत पहिलो कार्यपत्रमाथि प्रा.डा. भवानी प्रसाद पाण्डे र सङ्गीत श्रोताले तथा अर्को कार्यपत्रमाथि डा. ताराकान्त पाण्डेय र डा. यदुनन्दन उपाध्यायले टिप्पणी गर्नुभएको थियो । कवि गोष्ठीमा वाचित कवितामाथि डा. ताराकान्त पाण्डेले सङ्क्षिप्त टिप्पणीसहित कविता लेखन सम्बन्धी प्रशिक्षणात्मक मन्तव्य राख्नुभएको थियो । २०७१ साल वैशाख १८ गते ‘त्यो नायक’ खण्डकाव्यको विमोचन तथा चर्चापरिचर्चा कार्यक्रम सम्पन्न गरियो । चैतन्यको प्रमुख आतिथ्यमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रमका समीक्षकहरुमा प्रा. डा. जगदीशचन्द्र भण्डारी, डा.रामप्रसाद ज्ञवाली, डा. लक्ष्मण गौतम र उपप्राध्यापक विष्णु ज्ञवाली हुनुहुन्थ्यो । २०७१ वैशाख ३० र ३१ गते धनगढीमा आख्यान र कवितासम्बन्धी प्रशिक्षण तथा कविगोष्ठी सम्पन्न भयो । आख्यानसम्बन्धी प्रशिक्षण डा. कपिल लामिछानेले र कविता काव्यसम्बन्धी प्रशिक्षण प्रा. डा. जगदीशचन्द्र भण्डारीले दिनुभएको थियो । आख्यानकार दिल साहनीले आख्यानसम्बन्धी र कवि त्रय आहुति, आर.एम् डङ्गोल र विष्णु भण्डारीले कविता रचनाप्रक्रिया सम्बन्धी सिर्जनात्मक अनुभूति प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । प्रलेस केन्द्रीय सदस्य पुष्करराज भट्टले लघुकथा लेखन प्रविधिसम्बन्धी प्रशिक्षण दिनुभएको थियो । कवि गोष्ठीमा एकतीस जना कविले कविता वाचन गर्नुभएको थियो ।
इच्छुक सांस्कृतिक प्रतिष्ठानको कार्यक्रममा नेपाल आएका भारतीय लेखक शम्भुनाथसित प्रलेसका काठमाडौँँमा उपलब्ध केन्द्रीय सदस्य, राष्ट्रिय परिष्द सदस्य र सल्लाहकार समेतको उपस्थितिमा २०७१ जेठ १७ गते भेटघाट तथा छलफल कार्यक्रम गरियो । नेपाली र भारतीय साहित्य तथा संस्कृतिका बीचमा रहेको समानता तथा असमानताका सम्बन्धमा चर्चा गरियो । विभिन्न पार्टीमा विभक्त भारतीय कम्युनिष्टहरु र तीसित सम्बद्ध लेखकहरुको एउटै सङ्गठनको त कुरै छाडौँ आपसमा संवाद समेत हुन नसकेको सन्दर्भ उल्लेख गर्दै नेपालमा प्रलेसको एकीकृत अस्तित्वलाई उनले मुक्तकण्ठले प्रशंसा गरे । २०७१ भाद्र १७ गते काठमाडौँँमा ‘समकालीन प्रगतिशील कविताका स्वरहरु’ नाममा कवि गोष्ठीमा ३० जना कविहरुले कविता वाचन गर्नुभएको थियो । ०७१ पुसमा वीरगञ्जमा मैथिली र भोजपुरी साहित्यमा प्रगतिशीलता शीर्षकमा केन्द्रित भई रोशन जनकपुरी र गोपाल ठाकुरका दुई कार्यपत्र प्रस्तुति तथा छलफल गरियो । त्यसैगरी ०७१ माघ २४ गते काठमाडौँँमा विशेष कविगोष्ठी सम्पन्न । २०७२ साउन २३ गते भक्तबहादुर नेपालीको ‘रहरका सुसेलीहरू’ कविता सङ्ग्रह सार्वजनिक ।कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि मोदनाथ प्रश्रित र समीक्षकहरूमा प्रा.डा. जीवेन्द्रदेव गिरी तथा प्रा.डा. सुधा त्रिपाठी हुुनुहुन्थ्यो । २०७२ श्रावण ३० गते काठमाडौँँमा नेपाल भाषा साहित्यमा प्रगतिशीलता विषयक विचारगोष्ठीे सम्पन्न भयो । उक्त विचारगोष्ठीमा चन्द्रमान बज्राचार्यद्वारा कार्यपत्र प्रस्तुति तथा मल्ल के सुन्दर र प्रेमशान्ति तुलाधरद्वारा कार्यपत्रमाथि टिप्पणी गरियो । २०७२ असोज ५ गते ‘प्रगतिशील साहित्य लेखन र यसका चुनौतीहरू’ विषयक विचार गोष्ठीमा डा. रामप्रसाद ज्ञवालीद्वारा प्रस्तुत कार्यपत्रमाथि आहुति, जगदीशचन्द्र भण्डारी र हेमनाथ पौडेलले टिप्पणी गर्नुभएको थियो । २०७२ मङ्सिर २६ गते काठमाडौँँमा वरिष्ठ प्रगतिवादी साहित्यकार तथा पत्रकार शक्ति लम्सालको स्मृतिमा कार्यक्रम सम्पन्न भयो । साहित्यकारद्वय निनु चापागाई र जगदीशचन्द्र भण्डारीका साथै लम्सालकी जीवन सङ्गिनी कृष्णाले शक्ति लम्सालका विषयमा बोल्नुभएको थियो । २०७२ माघ २ र ३ गते नेपालगञ्जमा कविता तथा आख्यानसम्बन्धी प्रशिक्षण सम्पन्न गरियो । कार्यक्रममा प्राध्यापक डा. ताराकान्त पाण्डेले कवितासम्बन्धी र समालोचक धनप्रसाद सुवेदीले आख्यानसम्बन्धी विधागत प्रशिक्षण दिनुभएको थियो । कवि पुरुषोत्तम सुवेदी र विष्णु भण्डारीले कविता र आख्यान लेखनका आ–आफ्ना सिर्जना अनुभव सुनाउनुभएको थियो । प्रलेसका अध्यक्ष अमर गिरीले सारभूत मन्तव्य राख्नुभएको थियो ।
(ख) प्रलेस स्थापना दिवसका अवसरमा साहित्यकारहरूलाई प्रलेस पुरस्कार प्रदान गरियो । जसमध्ये २०७० सालमा शार्दूल भट्टराईलाई, २०७१ सालमा प्रभात सापकोटालाई एवम् २०७२ सालमा पोषराज पौडेललाई उक्त पुुरस्कार प्रदान गरियो ।
(ग) प्रलेसका दुइटा अङ्क (पूर्णाङ्क २० र २१) प्रकाशित गरियो ।
(घ) इजरायलद्वारा प्यालेस्टाइनमाथि गरिएको बर्बरतापूर्ण आक्रमण तथा आम नरसंहारको तिव्र भत्र्सना गर्दै सो आक्रमण तत्काल बन्द गर्न २०७१ साउन ८ गते एउटा प्रेस विज्ञप्ति जारी गरी जोरदार माग गरियो । त्यसमा आफनो भूमिकालाई अझ प्रभावकारी बनाउन र आक्रमण अन्त्यका निमित्त सशक्त हस्तक्षेप गर्न संयुक्त राष्ट्रसङ्घसँग आग्रहसमेत गरिएको थियो ।
(ङ). २०७२ असोज १५ गते भारतीय नाकाबन्दीको विरुद्ध प्रेस वक्तव्य जारी गरियो । असोज २२ गते प्रगतिशील लेखक सङ्घको अगुवाइमा साहित्य सन्ध्या, युद्धप्रसाद मिश्र प्रतिष्ठान, अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघ, अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघ, एकीकृत अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघ, राष्ट्रिय जनसांस्कृतिक महासंघ, राष्ट्रिय जनसाहित्यिक मञ्च, प्रतिभा प्रवाह, साहित्य सदन, रमेश विकल साहित्य प्रतिष्ठान, नागार्जुन साहित्य प्रतिष्ठान, सिस्नुपानी नेपाल, त्रिशुली वाङ्मय प्रतिष्ठान, स्रष्टा समाज नेपाल, पारिजात स्मृति केन्द्र, क्रान्तिकारी सांस्कृतिक विङ्स, उन्मुक्त पुस्ता, काव्य शिविर, नेपाली साहित्य घर, घनश्याम सांस्कृतिक प्रतिष्ठान, देवकोटा लुसुन प्रज्ञा प्रतिष्ठान, नेपाल साहित्यिक पत्रकार सङ्घ, कौशिकी साहित्य प्रतिष्ठान, जनमत वाङ्मय प्रतिष्ठान र इच्छुक सांस्कृतिक प्रतिष्ठान समेतका संस्थाहरूको संयुक्त बैठक बसी भारतीय नाकाबन्दीका विरुद्ध एकताबद्ध भई कार्यक्रम गर्ने निर्णय भई असोज २३ गते संयुक्त रूपमा प्रेस वक्तव्य जारी गरियो । यही बैठकको निर्णय बमोजिम विरोधको स्वरलाई अझ व्यापकता दिने उद्देश्यले नेपाली लेखक सङ्घसित समेत सहकार्य गरी असोज २५ गते भारतीय दूतावास लैनचौरको अगाडि गई लेखकहरूको व्यापक उपस्थितिमा कालो पट्टी बाँधियो ।
(च) ‘नेपालमा प्रगतिशील साहित्यको इतिहास’ लेखन कार्य प्रारम्भ गरियो । प्रगतिशील साहित्यिक आन्दोलनले थुप्रै प्रगतिशील स्रष्टाहरुलाई जन्माएको छ । हामीसित गर्वले शिर ठाडो पारेर नाम लिन योग्य थुप्रै स्थापित साहित्यकारहरु हुनुहुन्छ । हामीसित समाज रुपान्तरणका निमित्त मार्गदर्शन गर्न सक्ने उच्च कलाले युक्त सुविचारित साहित्यिक कृतिहरु छन् । हामीसित गौरवमय साहित्यिक सांस्कृतिक आन्दोलनका अनुभव छन् । त्याग, वीरता र बलिदानमा अजेय क्रान्तिकारी साहित्यकार सहिद पनि हामीसितै छन् । हामीले श्रेष्ठता हासिल नगरेको साहित्यको कुनै विधा छैन । नित्य नवीनताका अन्वेषक युवा साहित्यकारहरूको सबभन्दा विशाल पङ्क्ति पनि हामीसितै छ । यति भएर पनि हामीसित प्रगतिशील साहित्यको एकीकृत र व्यवस्थित इतिहास थिएन । दशकौँदेखि खड्केको यो आवश्यकता परिपूर्तिका निमित्त ठोस पहलकदमी लिन खोज्दा खोज्दै पूर्व अध्यक्ष घनश्याम ढकालको असामयिक निधन भएकाले अधूरो रहेको इतिहास लेखन कार्यलाई अगाडि बढाइएको छ ।
(छ) २०७१ असोज २२ गते काठमाडौँँमा ‘प्रगतिशील साह्रित्यको इतिहास लेखन’ सम्बन्धमा प्रा.डा. ताराकान्त पाण्डेयले तयार पार्नुभएको सैद्धान्तिक आधारपत्रमाथि छलफल भएपश्चात् प्रायोगिक आधार तयार पार्नका निमित्त अमर गिरीको नेतृत्वमा डा. ताराकान्त पाण्डेय, हेमनाथ पौडेल, रमेश भट्टराई, श्रीधर गौतम, गोपाल ठाकुर र सीता शर्मा सदस्य रहेको समिति गठन गरियो । यो समितिको बैठकले प्रायोगिक आधार तयार पार्ने जिम्मापनि ताराकान्त पाण्डेयलाई नै दियो र उहाँबाट प्राप्त आधारपत्रमाथि छलफल गरी सचिवालयको बैठकले विभिन्न भाषा, लेखकहरू र विधा तोक्ने काम सम्पन्न भई लेखकहरूसित सम्झौता पनि भइसकेको छ । जुन यसप्रकार छ ।
भाषा लेखक
मैथिली— रमेशरञ्जन झा
भोजपुरी – गोपाल ठाकुुर
तामाङ– अमृत योञ्जन
नेवारी– चन्द्रमान बज्राचार्य
गुुरुङ– रत्नबहादुुर गुुरुङ
मगर— लोकबहादुर थापा
राई— भोगीराज चाम्लिङ
लिम्बुु राई– विजय सुुब्बा
थारु– महेश चौधरी
नेपाली—
विधा लेखक
कविता– ताराकान्त पाण्डेय
महाकाव्य÷खण्डकाव्य— रामप्रसाद ज्ञवाली
कथा— गोपीन्द्र पौडेल
उपन्यास— रमेश भट्टराई
निबन्ध— धनप्रसाद सुवेदी
गीत÷गजल— विष्णु ज्ञवाली
समालोचना— हेमनाथ पौडेल
नाटक— कपिल लामिछाने
बालसाहित्य— विनयकुुमार कसजूू
साहित्यिक सङ्गठन– सुुकुुम शर्मा
लेखकहरूले प्रलेसलाई नै सर्वाधिकार दिन राजी हुनु भएका कारणले यो ऐतिहासिक ग्रन्थ प्रलेसको नियमित आर्थिक स्रोत पनि बन्न सक्नेछ ।
(च) जिल्लास्तरमा भएका कार्यक्रम तथा प्रकाशन ।
(अ) प्रलेस कास्कीको आयोजनामा पारिजात स्मृति दिवस विशेष कार्यक्रम, प्रगतिवादी कवि हरिहर ‘सविता’को एकल कविता वाचन, होमनाथ सुवेदीद्वारा लिखित ‘विज्ञान कथा’ को विमोचनका तथा परिचर्चा, ‘माक्र्सवाद र बुद्ध दर्शन’ तथा ‘पूर्वीय दर्शनमा भौतिकवाद’ विषयक अन्तरक्रिया, पारिजातको बाह्रौं स्मृति दिवस समारोह, भारतले अघोषित रुपमा नेपालमाथि लगाएको नाकाबन्दीको विरुद्ध प्रेस विज्ञप्ति प्रकाशित, ‘सांस्कृतिक रुपान्तरणमा स्रष्टाहरुको भूमिका’ शीर्षकमा बृहत् अन्तरक्रिया लगायतका कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् । जनकवि गोकुल जोशीको जन्मस्थल तनहुँको राइपुरमा गोकुल प्रतिष्ठानको गठन तथा गोकुल प्रतिमा र स्मृति पार्क निर्माणका लागि अक्षयकोष स्थापना गरिएको छ । प्रलेस कास्कीको मुखपत्र ‘साहित्य–प्रभा’ को चौथो अङ्क प्रकाशित भएको छ ।
(आ) प्रलेस चितवनको आयोजनामा पारिजात स्मृति दिवसका अवसरमा पारिजातको व्यक्तित्व तथा कृतित्वमाथि विमर्श तथा ‘माक्र्सवादी सौन्दर्यशास्त्रका प्रतिमान’ शीर्षकमाथि बहस, कवि केशव सिलवालको एकल कविता वाचन, ‘प्रगतिवादी साहित्य र महिलालेखन’ विषयक बहस, ‘प्रलेस चितवन’को प्रकाशन तथा लोकार्पण, प्रगतिशील स्रष्टा श्री जगतबहादुर श्रेष्ठलाई ‘श्रीप्रसाद तथा रेणुका रेग्मी स्मृति पुरस्कार’ प्रदान तथा श्री टङ्क ढकाल ‘तितेपाती’को कविता कृति ‘मान्छे अनि मान्छे’ र ‘मान्छे र समय’ नामक दुई वटा कविता कृति लोकार्पण, कवि सुमनराज श्रेष्ठको कविता सङ्ग्रह ‘सपनाहरूको ह्याङ्गओभर’ प्रकाशन तथा विमोचन, ‘पारिजातः आयाम र प्रवृत्ति’ विषयक बहस, कवि भूपाल राईको कविता ‘आगोले जन्मोत्सव मनाउँदैन’ माथि विमर्श,े नाकाबन्दी विरूद्ध ‘सडकमा कविता’, कवि प्रकाश चापागाईंको एकल कविता वाचन, ‘गणतन्त्र पछिका कविता’ विषयक बहस, उ.मा.वि. स्तरीय कविता प्रतियोगिता, वरिष्ठ प्रगतिवादी साहित्यकार पोषराज पौडेलको आत्मकथा ‘अतीतका पानाहरू’ माथि अन्तरक्रिया लगायतका कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् । मुखपत्रको रूपमा (प्रलेस)को तेस्रो र चौथो अङ्क प्रकाशन भएको छ ।
(इ) प्रलेस तनहुँको मुखपत्रको रुपमा ‘प्रगतिपथ’ पत्रिकाको पहिलो अङ्क जनकवि गोकुल जोशी विशेषाङ्कका रूपमा प्रकाशन तथा विमोचन र कवि गोष्ठी लगायतका कार्यक्रमहरू सम्पन्न भएका छन् । २०७२ असोज ९ गते शनिबार प्रलेस तनहँुको दोस्रो जिल्ला सम्मेलनले आकाश अधिकारीको अध्यक्षतामा १५ सदस्यीय जिल्ला समिति गठन गरेको छ ।
(ई)) प्रलेस सुनसरीले २०६९ देखि २०७२ सम्ममा दर्जनौ कार्यक्रम सम्पन्न गरेको छ । जसमा शोकसभा, एकल कविता वाचन, समस्यामा परेका लेखकहरूका निम्ति आर्थिक सहयोग सङ्कलन, कविगोष्ठी, कृति विमोचन, समसामयिक विषयमा छलफल तथा अन्तरक्रियाहरू, उल्लेख्य योगदान गरेका स्रष्टाहरूलाई सम्मान आदि रहेका छन् । यी गतिविधिहरू प्रलेस सुनसरीको मुखपत्र ‘स्रष्टा सङ्गम’ २०७२, वर्ष १६ अङ्क ५ मा सविस्तार उल्लेख भएको छ ।
(उ). प्रलेस कैलालीमा २०७१ माघ १६ गते तेस्रो जिल्ला सम्मेलनबाट बाबुराम आचार्यको अध्यक्षतामा १३ सदस्यीय जिल्ला समिति गठन, २०७२ वैशाख ५ गते साहित्यकार पारिजातको व्यक्तित्व र कृतित्वमाथि चर्चापरिचर्चा, २०७२ जेष्ठ १५ गते गणतन्त्र कविगोष्ठी तथा ‘परिवर्तनका स्वरहरू’गजल सङ्ग्रह विमोचन, २०७२ पौष ४ गते ‘सामाजिक सद्भाव तथा राष्ट्रिय स्वाभिमान’ कवि गोष्ठी तथा २०७२ माघ १६ गते सहिद दिवसका अवसरमा कवि गोष्ठी सम्पन्न भएका छन् ।
३. प्रलेसको चुनौती र सम्भावना
(क) वैचारिक पक्ष–वैचारिक सुस्पष्टताले युगबोध र दिशाबोध गराउँछ । द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी विश्वदृष्टिकोणबाट मात्रै जीवन र जगतलाई सही ढङ्गले बुझन र बदल्न सकिन्छ । वर्तमानको अग्रगामी शक्ति र पश्चगामी शक्ति कुन हो ? समाजको मुख्य द्वन्द्व के हो ? कोसित मिल्ने र कसलाई प्रहार गर्ने ? जस्ता प्रश्नहरू वर्गीय समाजमा वर्ग सङ्घर्षका लागि आधारभूत प्रश्न हुन् । वैचारिक सुस्पष्टताविना यी प्रश्नको हल खोज्न र सामन्तवाद तथा साम्राज्यवादको जाल प्रपञ्चलाई छिचोलेर अगाडि बढ्न सकिँदैन । वर्गपक्षधरताको विषय माक्र्सवादी लेखकहरूका लागि निर्विवाद विषय हो । यो सुस्पष्टताको अभावमा साहित्यमा यथार्थको कलात्मक प्रतिबिम्बन सम्भव छैन ।
लेखकहरूलाई वैचारिक र सांस्कृतिक रूपले सुदृढ पार्ने विषय हाम्रा आन्तरिक चुनौती हुन् भने प्रतिध्रुबबाट व्यापक रूपमा आइरहेको उत्तरआधुनिकतावादी तथा उपभोक्तावादी विचार र संस्कृतिका विरुद्धमा सशक्त सिर्जना गरेर जाने विषय वाह्य चुनौती हो । पठन सङ्स्कति तथा वैचारिक बहसलाई व्यवस्थित तथा व्यापक पारेर मात्र यो आन्तरिक चुनौतीको र योजनावद्ध ढङ्गले विचारधारात्मक तथा साङ्स्कृतिक प्रतिरोधद्वारा बाह्य चुनौती सामना गर्न सम्भव छ ।
(ख) सिर्जनात्मक पक्ष– प्रगतिवादी साहित्य सिर्जनाका तीन चरण हुन्छन्– जनताको माझबाट कच्चा सामग्रीको सङ्कलन, प्रगतिवादी विचार र कलाचेतनायुक्त साधनाद्वारा सङ्कलित सामग्रीलाई साहित्यिक कृतिमा रूपान्तरण र जसलाई जगाउन र जुटाउनका लागि लेखिएको हो तिनका माझमा वितरण । प्रगतिवादी रचना प्रक्रियामा जनताबाट सिक्ने र जनतालाई सिकाउने काम समानान्तर रूपमा सम्पन्न भइरहेको हुन्छ । प्रगतिवादी लेखन उद्देश्यपूर्ण लेखन हो । यो सबैखाले शोषण, दमन र उत्पीडनका विरुद्धमा वैचारिक तथा सांस्कृतिक लडाइँ पनि हो । यस्तो लेखनमा सुविचारित ढङ्गले समाज र समयको आवश्यकता अनुसारका विषयवस्तुको छनोट तथा प्रस्तुत गरिन्छ । यस्तो लेखन सामाजिक यथार्थको कलात्मक प्रतिविम्बन हो । सामाजिक द्वन्द्वलाई यथातथ्य बोध गरी परिपुष्ट साधनाद्वारा अन्तरवस्तु र रूपको सुन्दर संयोजनबाट मात्र उत्कृष्ट प्रगतिवादी साहित्यको रचना सम्भव छ । श्रमजीवी जनतासित जीवन्त संवाद, सही विषयवस्तुको चयन र साधनाको परिपाक गर्ने विषयलाई मूर्तीकरण गर्ने प्रश्न नै आजको मुख्य सिर्जनात्मक चुनौती होे । प्रगतिवादी शिविरमाथि भइरहने वैचारिक आक्रमणलाई निस्तेज पार्ने कार्य अर्को चुनौती हो । राम्रो होस् वा नराम्रो जुनसुकै सिर्जनामाथि प्रतिक्रियाहीनताको अन्त्यद्वारा यो चुनौतीको सामना गर्न सकिन्छ ।
(ग) सङ्गठनात्मक पक्ष– ‘प्रगतिशील लेखक सङ्घ’ नेपाली समाजको क्रान्तिकारी रूपान्तरणको लागि समुन्नत संस्कृति निर्माण गर्नेतर्फ प्रतिबद्ध व्यापक प्रगतिवादी सांस्कृतिक शिविर भित्रको एक साझा सङ्गमथलो हो । विभिन्न दृष्टि, चिन्तन, रूचि र शैलीहरूको उपस्थितिका कारण यो निद्र्वन्द्व र एकात्मक चिन्तन र शैलीयुक्त थलो कदापि हुन सक्तैन ।’ (प्रलेस ः तेस्रो राष्ट्रिय सम्मेलन अङ्क, २०५०, पृष्ठ १६) । यसका आफ्नै सामथ्र्य र सीमाहरू छन् । प्रलेसभित्र अनेक मतभेदहरू छन् । ती मतभेदहरूलाई नदेखेझैँ गरी चुपचाप हिडिमात्रै रहने हो भने यसको रूपान्तरणकारी भूमिका माथि प्रश्न गर्नुपर्ने हुन्छ भने ढङ्ग नपु¥याईकन प्रतिवाद गर्दा सङ्गठनको अस्तित्व सङ्कटमा पर्न सक्छ । यसको क्रान्तिकारी चरित्रको रक्षासहित सङ्गठन निर्माण तथा परिचालनका सन्दर्भमा द्वन्द्वात्मक एकताको सिद्धान्तलाई व्यवहारमा कसरी प्रयोग गर्ने ? भन्ने नै यसको सङ्गठनात्मक चुनौती हो । हाम्रा मतभेदहरू आपसी वैमनस्य बढाउनका निमित्त होइनन् । स्वस्थ बहस चलाएर तथ्य अन्वेषण गर्नका निमित्त हुनुपर्छ । हाल प्रलेस सङ्गठनका दुई तह छन्– केन्द्र र जिल्ला । ४० वटा जिल्लामा प्रलेसका शाखाहरू छन् । लेखकहरूको उपस्थिति रहेका बाँकी जिल्लामा सङ्गठन निर्माण गर्दै जानुपर्ने छ । देश सङ्घीयतामा जाने स्थितिमा यसको साङ्गठनिक स्वरूप बदल्नुपर्ने हुन्छ ।
४. प्रलेसको आगामी कार्यभार
यो कार्यकालमा निरन्तर रूपमा कार्यक्रमहरू भइरहेको तथ्य माथि आइसकेको छ । वैचारिक, साङ्गठनिक र सिर्जनात्मक कार्य आवश्यकता अनुसार नियमितता दिँदै जानु पर्ने सामान्य विषय हुन् । यो कार्यकालमा तीन चिजलाई विशेष महत्व दिइएको थियो— (१) नेपालमा प्रगतिशील साहित्यको इतिहास लेखन तथा प्रकाशन, (२) प्रलेसको स्थायी कार्यालयको निर्माण र (३) अन्तरराष्ट्रिय प्रगतिशील साहित्यिक सङ्गठनसित भाइचारा सम्बन्धको स्थापना । इतिहास लेखनका सन्दर्भमा प्रलेसको बाँकी कार्यभार भनेको तोकिएका इतिहास लेखकहरूसित तोकिएका विषयको इतिहास तोकिएको समयमा प्राप्त गरी प्रकाशन गर्नु हो ।
५. जग्गा व्यवस्थापन सन्दर्भ
साठी वर्षभन्दा लामो इतिहास बोकेको, करीब सबैजसो वामपन्थी लेखकहरुको साझा मोर्चा बनेर रहेको प्रगतिशील लेखक सङ्घ जहिले पनि भाडामा कोठा खोज्दै बिरालाले बच्चा सारेझैँ सामान बोक्दै दर्गुनुुपर्ने पर्ने अवस्थालाई अन्त्य गर्नु अत्यन्त जरुरी थियो । प्रयत्न गर्दागर्दै पनि यो कार्य सम्पन्न हुन सकेन । आगामी कार्यकालमा जग्गा खोजको प्रयत्नलाई घनीभूत बनाएर जानु पर्नेछ ।
६. निष्कर्ष
अन्तर्राष्ट्रिय प्रगतिशील साहित्यिक सङ्गठनसित भाइचारा सम्बन्ध स्थापनाको सन्दर्भ । बङ्गलादेशको ढाकामा २०७२ फागुन ७ र ८ गते भएको साम्राज्यवाद तथा साम्प्रदायिकतावाद विरोधी दक्षिण एसियाली सांस्कृतिक सम्मेलनमा भेटिएका भारत, पाकिस्तान, बाङ्गलादेश र श्रीलङ्काका लेखकहरूसितको छलफलमा दक्षिण एशियाली प्रगतिशील लेखक सङ्घ गठन गर्ने विषय महत्वका साथ उठेको थियो । प्रलेसका तर्फबाट औपचारिक र आधिकारिक रूपमा गएको नभए पनि उक्त कार्यक्रममा प्रलेसका अध्यक्ष अमर गिरी, महासचिव मित्रलाल पंज्ञानी, सचिवालय सदस्य सङ्गीत श्रोता र प्रगतिशील आख्यानकार युग पाठकको उपस्थिति रहेका कारण दक्षिण एसियामा प्रगतिशील लेखक सङ्घ गठन गर्ने विषय उठ्नु उठाइनु स्वाभाविक थियो । यो आगामी कार्यकालमा गर्नैपर्ने र कस्सिएर आँट्ता गर्न सकिने काम हो ।
धन्यवाद !
२०७२ चैत्र २६–२७
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनमा प्रस्तुत आर्थिक प्रतिवेदन
— विष्णु भण्डारी
कोषाध्यक्ष
प्रगतिशील लेखक साहित्यकारहरूको गरिमामय सङ्गठन प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनको अध्यक्षता गरिरहनु भएका केन्द्रीय समितिका अध्यक्षज्यू, पदाधिकारीज्यूहरू, सल्लाहकार र प्रतिनिधि साथीहरू !
सर्वप्रथमतः म राष्ट्र, राष्ट्रियता र जनतन्त्रका लागि आफ्नो जीवन बलिदान गर्नुहुने नेपाल आमाका महान् सपूतहरूप्रति श्रद्धासुमन व्यक्त गर्दछु । नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलन सम्पन्न भएको ठिक तीन वर्षपछि हुन गइरहेको यस गरिमामय दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनमा हाम्रो कार्यकालको आर्थिक आयव्ययको विवरण प्रस्तुत गर्ने अनुमति माग्दछु ।
प्रलेसको विगतको अनुभव हेर्दा स्थापना कालदेखि नै हामीले आर्थिक कठिनाइ झेल्दै आएका छौँ । यो कठिनाइ हाम्रो कार्यकालको सुरुका दिनमा पनि हामीले नमिठो गरी झेल्यौँ । नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलन सम्पन्न भएर प्रलेसको जिम्मेवारीमा आउँदा हामीसँग कार्यालय सञ्चालन गर्न पनि आर्थिक समस्या थियो । लेवीबाटै भए पनि कार्यालय भाडाको जोहो गर्ने सोच बनाएको कुरा त यहाँहरूलाई अवगत नै छ तर पछि हाम्रो निरन्तरको प्रयत्न पश्चात नेपाल सरकारबाट हामीलाई आर्थिक सहयोग प्राप्त भयो । हामीले अनुदानस्वरूप आर्थिक सहयोग प्राप्त भएपछि प्राप्त रकम कसरी फारोतिनो गरी खर्च गर्ने र वार्षिक कार्ययोजनामा परेका कार्यक्रमहरू सम्पन्न गर्ने भन्नेबारे छलफल ग¥यौं । उक्त रकम कार्यालय व्यवस्थापन र प्रगतिशील साहित्यको इतिहास लेख्नका लागि प्राप्त भएकोले पनि खर्च गर्दा हामीले सोच्नु पर्ने बाध्यता थियो । तर पनि हामीले निर्धारण गरेका कार्यक्रमहरू यो अवधिमा सहजताका साथ सम्पन्न गर्न सक्यौँ ।
विगत तीन वर्षमा कार्ययोजनामा परेकामध्ये केही ठाउँका कार्यक्रमलाई छोडेर अन्य ठाउँका कार्यक्रम सम्पन्न गरिसक्दाको खर्च र कार्यालयको खर्च (भाडा, मसलन्द र विविध) समेत घटाउँदा अहिले जम्मा रू ४,६३,४०७।५८ मौज्दात रहेको कुरा सहर्ष जानकारी गराउँछु । यो रकममा साबल सहकारीको शेयर रू ५,०००। समेत समावेस गरिएको छ ।
नवौं राष्ट्रिय सम्मेलनपछि सङ्गठनको आर्थिक आय–व्ययलाई व्यवस्थित र पारदर्शी बनाउन खर्च भएको रकमलाई अध्यक्ष र महासचिवको रोहवरमा बिल भौचरलाई व्यवस्थित रूपमा प्रमाणित गरी लेजरमा पारदर्शी ढङ्गले राख्ने गरेका छौँ । बैठक, मसलन्द र कार्यक्रमहरूमा पनि आवश्यकीय खर्च गर्दा सोची विचारी सकभर संस्थालाई कमभन्दा कम आर्थिक भार पर्ने किसिमले काम गर्ने गरेको कुरा अवगत गराउन चाहन्छु । आर्थिक कारणले गर्दा नै हाम्रो कार्यालयको व्यवस्थापन सन्तोषजनक छैन । हामीसँग प्रविधि र कार्यालय सहयोगीको अभाव छ ।
अब म आर्थिक वर्ष ०७०÷७१, ०७१÷७२ र ०७२÷७३ को चैत महिनासम्म को आम्दानी र खर्चको फाँटबारी प्रस्तुत गर्दछु ।
आम्दानीतर्फ गत आर्थिक वर्ष ०७०÷७१, ०७१÷७२ र ०७२÷७३ को चैत महिनासम्म जम्मा रू १३,००,५१४।६१ छ । यसको फाँटबारी देहायबमोजिम छ —
क्रसं आम्दानी विवरण रकम
१ रा.बा.बैंक पुतली सडक (०६९÷७० नगद मौज्दात) ५८,७१८।२६
२ साबल सहकारी मुद्दती (०६९÷७० नगद मौज्दात) १,३१,०००।००
३ साबल सहकारी बचत (०६९÷७० नगद मौज्दात) १७,२४०।४१
४ सावल सहकारी शेयर खरिद ५,०००।००
५ कोषाध्यक्षसँग नगद (०६९÷७० नगद मौज्दात) ३,०००।००
६ विविध सहयोग (केन्द्रीय कार्यक्रमका लागि कैलाली शाखाबाट–रू७०००।, प्रज्ञा प्रतिष्ठानबाट–रू ५०००। (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) १२,०००।००
७ नेपाल सरकारबाट अनुदान १०,००,०००।००
८ व्याज प्राप्त(रा.बा.बैंक र साबल सहकारी,०७०÷७१ को एकमुष्ठ व्याज) २६,५३७।५९
९ प्रज्ञा प्रतिष्ठानबाट सहयोग (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ५,०००।००
१० व्याज प्राप्त(रा.बा.बैंक र साबल सहकारी,०७१÷७२ को एकमुष्ठ व्याज) २८,७६६।१७
११ व्याज प्राप्त(रा.बा.बैंक र साबल सहकारी,०७२÷७३ पुस मासन्तसम्म) १३,२५२।१८
जम्मा आम्दानी १३,००,५१४।६१
खर्चतर्फ गत आर्थिक वर्ष २०७०÷०७१, २०७१÷०७२, २०७२÷०७३ को चैत २४ को सचिवालय बैठकसम्म जम्मा रू ८,३७,१०७।०३ छ । यसको फाँटबारी देहायबमोजिम छ —
सं. खर्च विवरण रकम
१ भानुभक्तसम्बन्धी मन्तव्य उतार खर्च (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ५,०००।००
२ घरभाडा (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) २८,६००।००
३ स्टेशनरी खर्च (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) ३,९६०।००
४ दुई वर्षको संस्था नवीकरण खर्च (आर्थिक वर्ष ०६९÷७०) १९,५६४।००
५ टेलिफोन खर्च (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१ ३,११५।००
६ विविध खर्च (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) ५०२।००
७ अनुक्रमराज शर्मा – रू ५०००।, प्रभात सापकोटा– रू १०,०००। र गम ब. लम्जेललाई रू ७०००। आर्थिक सहयोग(आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) २२,०००।००
८ व्याजकर कट्टी खर्च (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) १,३३१।३०
९ भानुभक्तसम्बन्धी कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ८,६४५।००
१० प्रलेस वार्षिक कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ३१,७५०।००
११ दाङमा भएको कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ३२,३१०।००
१२ पूर्वाञ्चलमा भएको कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ४६,२२०।००
१३ पोखरामा भएको कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ३०,०००।००
१४ धनगढीमा भएको कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) १,२४,८८०।००
१५ शंभुनाथलाई सम्मान कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष०७०÷७१) ११,३३०।००
१६ प्रलेस पूर्णाङ्क २१ प्रकाशन (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ८१,०००।००
१७ इतिहास लेखन खर्च (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ९,२००।००
१८ घर घाडा (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ५८,४००।००
१९ टेलिफोन खर्च (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) २,७९२।००
२० लेटरप्याड छपाइ÷स्टेशनरी (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ३,४७१।००
२१ संस्था नवीकरण (आर्थिक वर्ष ०७०÷७१) १७,४९९।००
२२ पहिलो कवि गोष्ठी ÷वार्षिक कार्यक्रम हल (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) १०,०००।००
२३ पहिलो समकालीन कविताका स्वरहरू (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ९०७५।००
२४ वार्षिक कार्यक्रम÷परिषद् बैठक (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ३५,३६०।००
२५ रुद्र खरेल कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) १४,३९५।००
२६ वीरगञ्ज कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) १६,४१७।००
२७ दोस्रो कविगोष्ठी (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) १४,६२०।००
२८ विविध खर्च (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) ६,३३८।००
२९ व्याजकर कट्टी खर्च (आर्थिक वर्ष ०७१÷७२) १,६८६।८०
३० नेपाल भाषा साहित्यमा प्रगतिशीलता (आर्थिक वर्ष ०७२÷७३) ५,६९०।००
३१ प्रलेस वार्षिक कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष ०७२÷७३) २५,०००।००
३२ घरभाडा (२०७२ चैत मसान्तसम्म) ३५,४००।००
३३ टेलिफोन (आर्थिक वर्ष ०७२÷७३) २,६९४।००
३४ दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलन हलभाडा १३,०००।००
३५ संस्था नवीकरण(आर्थिक वर्ष ०७१÷७२ को) २०,८६३।००
३६ विविध खर्च(२०७२ साल भदौदेखि चैतसम्म) ८,२६७।००
३७ सदस्यता रसिद छपाइ ३,९००।००
३८ व्याजकर कट्टी (आर्थिक वर्ष ०७२÷७३ पुस मसान्तसम्म) ६९६।९३
३९ शक्ति लम्साल कार्यक्रम (आर्थिक वर्ष ०७२÷७३) ४,७४५।००
४० राष्ट्रिय परिषद् बैठक (आर्थिक वर्ष ०७२÷७३) २०,७९०।००
४१ नेपालगञ्ज कार्यक्रम(आर्थिक वर्ष ०७२÷७३) ४६,६००।००
जम्मा खर्च ८,३७,१०७।०३
आर्थिक वर्ष ०७२÷७३ को (२०७२ चैत २५ गतेसम्म) नगद मौज्दात
क्रसं विवरण रकम
१ रा.बा.बैंक (नगद मौज्दात, २०७२ चैत २५ गतेसम्म) २,८२,५५५।०२
२ साबल सहकारी (बचत मौज्दात, २०७२ चैत २५ गतेसम्म) ४४,८५२।५६
३ साबल सहकारी मुद्दती खाता १,३१,०००।००
४ साबल सहकारी शेयर खरिद ५,०००।००
जम्मा मौज्दात ४,६३,४०७।५८
गत आर्थिक वर्षको आयव्ययको फाँटवारी राखिसकेपछि केन्द्रीय कार्यक्रम गर्दा अपनाउनुपर्ने विषयबारे सङ्क्षिप्तमा आफ्ना केही कुरा राख्छु । जिल्ला र केन्द्रको संयुक्त आयोजनामा हुने कार्यक्रममा केही जिल्ला शाखाबाट आर्थिक सहकार्य भएको देखिन्छ भने केही जिल्लामा यस्तो सहयोग न्यून भएको देखिन्छ । क्षेत्रगत रूपमा हुने कार्यक्रममा सबै आर्थिक व्ययभार केन्द्रलाई थपियो भने आर्थिक कारणले भनेजति ठाउँमा कार्यक्रम गर्न असजिलो हुने देखिन्छ । त्यसकारण क्षेत्रगत रूपमा हुने कार्यक्रममा त्यहाँ सहभागी हुने सबै जिल्ला शाखाहरूलाई सक्दो आर्थिक सहयोग गराई कार्यक्रमलाई अझै भव्य बनाउन सकिन्छ । साथै नयाँ सदस्यता वितरण र नवीकरण गर्दाको शुुल्क र पत्रिकाको रकम पनि बैँकमा जम्मा भएको देखिँदैन । यस्तो रकम अनिवार्य रूपमा बैँकमा जम्मा गरी चेकबाटै खर्च गर्ने प्रचलनको विकास गरे आर्थिक पारदर्शिता कायम हुन्छ ।
अपुग रकम पूर्तिका लागि अन्य स्रोत पनि परिचालन गर्नुपर्ने हुन्छ । सङ्गठन विस्तार गर्दा सदस्यता वितरणबाट प्राप्त हुने रकमका साथै पत्रिका बिक्रीबाट आउने रकम पनि सहयोगी हुन सक्छ । साथै पत्रिका प्रकाशन गर्दा विज्ञापन खोजी गर्न सकियो भने प्रकाशनमा आर्थिक भार कम पर्न जान्छ । प्रत्येक शाखामा पत्रिका किनेर पढ्ने संस्कृतिको विकास गर्दा एकातिर अध्ययन बढ्ने र अर्कोतिर आर्थिक सङ्कलन पनि हुन्छ । केन्द्रले सहयोगी र शुुभेच्छुक व्यक्ति र सङ्घसंस्थासँग आर्थिक सहयोगका लागि अनुरोध गर्न सक्छ । इतिहास लेखनजस्तो महत्वपूर्ण काममा हाम्रा शुुभेच्छुकबाट सहयोग प्राप्त हुन सक्छ । केन्द्रीय कार्यक्रम गर्दा जुन शाखाले आर्थिक तत्परता देखाउँछ त्यसैलाई प्राथमिकता दिँदा अर्थभार कम पर्ने देखिन्छ । अन्त्यमा, प्रलेस भनेको सामूहिक प्रयत्नको केन्द्रीकृत अभिव्यक्ति हो । आन्दोलनको रूपमा विकसित भइसकेको प्रलेस बदलिएको अवस्थामा अझै क्रियाशील बन्न र सशक्त रूपमा अगाडि बढ्न प्रगतिशील अन्दोलनमा क्रियाशील व्यक्ति, व्यक्तित्व, सङघसंस्था र राजनीतिक पार्टीहरूबाट पहिलाझैँ सहयोग र सल्लाह प्राप्त हुनेछ । हिजोका दिनमा जस्तै भोलिका दिनमा पनि सबैको सहयोग र साझा प्रयत्नले हाम्रो सङ्गठन प्रलेस आर्थिक रूपमा सशक्त बन्ने छ भन्ने कामना गर्दछु ।
धन्यवाद !
(प्र्रगतिशील लेखक सङ्घको दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनद्वारा संशोधित तथा पारित विधान)
प्रस्तावना
साहित्य समाजको युगीन तथा सामूहिक चेतनाको कलात्मक अभिव्यक्ति हो र यसले गतिशील यथार्थको उद्बोधन गर्दै समाजको समतामूलक आमूल रूपान्तरणका लागि सहयोग पु¥याउनुपर्छ भन्ने चिन्तन राखी वर्गविभक्त समाजमा वर्ग सङ्घर्षलाई उक्त रूपान्तरणको प्र्रमुख कारक एवम् प्र्रेरक तŒव ठान्ने र श्रमिक वर्गलाई सम्पूर्ण भौतिक एवम् भावनात्मक सम्पदाका स्र्रष्टा र इतिहासका निर्माता स्वीकार गर्दै द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दर्शनलाई सौन्दर्यचिन्तनको आधारका रूपमा अँगाली समाजमा व्याप्त सामन्तवाद, साम्र्राज्यवाद, प्र्रभुत्ववाद तथा विस्तारवादको विरोध गर्ने अनि कलासहित्यका क्षेत्रमा वैज्ञानिक चेतनाले सुसज्जित समाजवादी यथार्थवादी धाराको प्र्रतिनिधित्व एवम् पक्षपोषण गर्ने साङ्गठनिक रूपमा प्र्रतिबद्ध तथा अप्र्रतिबद्धसमेत रहेका साहित्य–सर्जकहरूको साझा मञ्चका रूपमा क्रियाशील राष्ट्रिय स्तरको सङ्गठन प्र्रगतिशील लेखक सङ्घ हो । यस सङ्घलाई विधिवत् सञ्चालन गर्न सङ्घको एक विधान हुनु आवश्यक भएकाले यो विधान दसौँ राष्ट्रिय सम्मेलनबाट संशोधनसहित पारित गरिएको छ)
उद्देश्य तथा कार्यक्रम
प्र्रलेसको उद्देश्य तथा कार्यक्रम निम्न बमोजिम हुनेछन् ः
१. प्र्रगतिशील लेखकहरूको हकहितको संरक्षण एवम् संवद्र्धनका निम्ति प्र्रयत्नशील एवम् कार्यरत रहने ।
२. सामन्तवादी तथा साम्र्राज्यवादी कुसंस्कृतिका विरुद्ध सङ्घर्ष गर्दै मौलिक, नयाँ जनवादी तथा वैज्ञानिक संस्कृतिको योजनाबद्ध निर्माणका साथै मुलुकको आमूल परिवर्तनका निम्ति शब्द र कर्मका क्षेत्रमा सक्रिय रहने ।
३. अन्धविश्वास, रुढिवाद र सबैखाले अवैज्ञानिक एवम् यथास्थितिवादी विचार र रचनाप्र्रति आलोचक हुँदै वैज्ञानिक एवम् प्र्रगतिवादी सिर्जनाकर्मलाई विकसित एवम् समृद्ध तुल्याउन योजनाबद्ध रूपमा क्रियाशील रहने ।
४. देशभित्र विद्यमान सबै भाषाको विकासका निम्ति भाषिक समानताको अधिकारको पक्षपोषण गर्दै उक्त समानभाषिक अधिकारको प्र्राप्ति एवम् अन्तर्भाषिक सामञ्जस्यका साथै विभिन्न भाषामा जनपक्षीय साहित्य–संस्कृतिको विकासका निम्ति क्रियाशील रहने ।
५. राष्ट्रिय स्वाधीनता, सार्वभौमिकता, क्षेत्रीय अखण्डता तथा आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रका पक्षमा रहँदै सबै प्र्रकारका असमान सन्धिहरूका विरुद्धमा दृढतापूर्वक उभिने ।
६. ‘अन्यायका विरुद्ध विद्र्रोह गर्नु अधिकार हो’ भन्ने मान्यतालाई आत्मसात् गर्दै सम्पूर्ण जनसमूदायका न्यायपूर्ण सङ्घर्षका पक्षमा दृढतापूर्वक कलम चलाउने तथा सबै खाले निरङ्कुशताको विरोध गर्दै न्याय, समानता एवम् मानवअधिकारको बहालीका निम्ति सङ्घर्षरत रहने ।
७. वर्गीय, लैङ्गिक, जातीय तथा वर्णगत (छुवाछूूतजन्य) धार्मिक एवम् क्षत्रीय (भौगोलिक) आदि मानवद्वेषी विभेद तथा उत्पीडनका विरोधमा दृढतापूर्वक उभिँदै यस्ता विभेदको अन्त्य एवम् परस्पर सद्भाव र सामञ्जस्यपूर्ण समाज निर्माणका निम्ति शब्द र कर्मका क्षेत्रमा सक्रिय हुने ।
८. आवश्यकताअनुसार विभिन्न स्वदेशी एवम् विदेशी भाषाका प्र्रगतिशील कृतिहरूलाई एकअर्का भाषामा अनुवाद गर्ने ।
९. विभिन्न जातिका जनताहरूबीच फुट, द्वेष तथा अहङ्कार फैलाउने तथा कुनै क्षेत्रमा साम्प्र्रदायिक विचार ल्याउन खोज्ने तŒव तथा प्र्रयत्नहरूका विरुद्धमा दृढतापूर्वक उभिने ।
१०. कुनै पनि शक्ति राष्ट्रहरूको साम्र्राज्यवादी क्रियाकलापहरूको विरोध गर्दै अन्यायपूर्ण युद्धको विरुद्धमा हुने जनवादी तथा राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलन एवम् सङ्घर्षहरूको र विश्वशान्तिको पक्षमा दृढतापूर्वक उभिने ।
११. अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा प्र्रगतिशील तथा जनवादी सांस्कृतिक–साहित्यिक सङ्गठनहरूसित भाइचारा एवम् मैत्रीसम्बन्ध कायम राख्ने ।
१२. धर्मनिरपेक्षताका पक्षमा दृढतापूर्वक उभिँदै यसको पूर्ण व्यावहारिक प्र्रत्याभुतिका निम्ति आवाज उठाउने तथा धर्मनिरपेक्षताका आधारमा राष्ट्रिय एकता एवम् सामाजिक सद्भावको विकासका निम्ति क्रियाशील रहने ।
१३. नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाका प्र्रगतिशील साहित्यकारको साझा मञ्चका रूपमा प्र्रलेसलाई विकास गर्ने ।
स्पष्टीकरण तथा व्याख्या
विषय वा प्र्रसङ्गले अर्को अर्थ नलागेमा —
(क) प्र्रलेस वा सङ्घ भन्नाले यस सविधान अनुरुप गठित प्र्रगतिशील लेखक सङ्घ भन्ने बुझाउँछ ।
(ख) सदस्य भन्नाले यस विधानको धारा ४ बमोजिम भन्ने दुवै प्र्रकारका सदस्यहरूलाई बुझाउँछ ।
(ग) सङ्गठन भन्नाले यस विधानअनुरूप गठन भएको प्र्रगतिशील लेखक सङ्घको राष्ट्रिय सम्मेलनले निर्वाचित गरेको राष्ट्रिय परिषद्, केन्द्र्रीय समिति र केन्द्र्रीय समितिले विधिवत् गठन गरेका शाखाहरूलाई समेत बुझाउँछ ।
(घ) विधान भन्नाले प्र्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको विधानलाई बुझाउँछ ।
(ङ) के.स. भन्नाले प्र्रगतिशील लेखक सङ्घको केन्द्र्रीय समिति बुझाउँछ ।
धारा १ ः नाम
यस सङ्गठनको नाम प्र्रगतिशील लेखक सङ्घ नेपाल रहनेछ र सङ्क्षेपमा यसलाई प्र्रलेस, नेपाल भनिनेछ । अङ्ग्र्रेजीमा एचयनचभककष्खभ ध्चष्तभचकु ब्ककयअष्बतष्यल, ल्भउब िर छोटकरीमा एध्ब्, ल्भउब िभनिनेछ ।
धारा २ ः प्रारम्भ
यो विधान तुरुन्त लागूू हुनेछ ।
धारा ३ ः झन्डा
यस सङ्गठनको झन्डा रातो पृष्ठभूमि भएको समकोणीय चारकुने आकारको हुनेछ । यसका बीचमा सेतो रङ्गको खुुलेको खाली कापी र कापीको माथि बायाँपट्टि बिर्को घुसारिएको र निबको टुप्पो लेख्ने अवस्थामा रहेर माथिबाट तल कापीमा ४० डिग्र्रीको कोणमा निहुरिएको कलम रहनेछ ।
“प्र्रतीक चिन्ह (लोगो) को बनावट झन्डामाथि प्र्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल तथा झन्डाको तलतिर स्था. २००९, अङ्ग्र्रेजी भाषामा नाम र बीचमा रेखासहित स्थापना ई.१९५२ भएको गोलाकार हुनेछ ।”
धारा ४ ः सदस्यता
प्र्रलेसको सदस्यता सम्बन्धमा निम्नबमोजिम व्यवस्था गरिनेछ—
४.१ प्र्रलेसको उद्देश्य र कार्यक्रमसँग सहमत कुनै पनि साहित्यसर्जक तथा साहित्यिक पत्रिकाका सम्पादक प्र्रलेसको साधारण सदस्य बन्न सक्नेछन् ।
४.२ प्र्रलेसको उद्देश्य र कार्यक्रमअनुरूप क्रियाशील रही साहित्यको दीर्घ सेवा गरिआएका विशिष्ट व्यक्तिहरूलाई प्र्रलेसको मानार्थ–सदस्यता प्र्रदान गर्न सकिनेछ ।
४.३ सदस्यता प्र्रदानसम्बन्धी कार्यविधि केसले निर्माण गरी लागूू गर्नेछ ।
धारा ५ ः सदस्यता प्राप्ति
प्र्रलेसका मानार्थ सदस्यताबाहेक अन्य सदस्यता केन्द्र्रीय समिति वा निजले तोकेको व्यक्ति वा शाखाले प्र्रदान गर्नेछ ।
धारा ६ ः सदस्यता शुुल्क
प्र्रलेसको सदस्यहरूको सदस्य शुल्क निम्नबमोजिम हुनेछ—
६.१ प्र्रलेसका साधारण सदस्यहरूले एउटा राष्ट्रिय सम्मेलनदेखि अर्को राष्ट्रिय सम्मेलनको नवीकरण शुल्क वार्षिक (रु.एक सय) का दरले एकमुष्ठ रु. ३०० (रु.तीन सय) बुझाउनु पर्नेछ ।
६.२ साधारण सदस्य हुने योग्यता पुगेका व्यक्तिले सदस्यता लिँदा नयाँ सदस्यता शुल्क रु. १०० (एक सय) बुझाउनुपर्नेछ । यसमा केन्द्र्रले तोके बमोजिमको थप प्र्रवेश शुल्क बुझाउनुपर्नेछ ।
धारा ७ ः संगठनको स्वरूप
७.१ साझा मञ्चको अवधारणाअनुरूप प्र्रलेसको नेतृत्व निर्माण गर्दा यसका सदस्यहरूबीच जनवादी छलफलद्वारा आपसी सहमतिका आधारमा लोकतान्त्रिक विधिअनुरूप नेतृत्व निर्माण गरिनेछ र त्यस क्रममा मुलुकभित्र विद्यमान विभिन्न भाषाभाषी, महिला, दलित, जनजाति तथा क्षेत्र (भूगोल) एवम् अपाङ्गहरूको न्यायोचित प्र्रतिनिधित्व हुने गराउने व्यवस्था पनि मिलाइनेछ । सङ्गठनको स्वरूप समावेशी हुनेछ ।
प्र्रलेसको सर्वोच्च नेतृत्वदायी निकाय राष्ट्रिय सम्मेलन हुनेछ । दुईओटा राष्ट्रिय सम्मेलनलका बीचको अवधिका निम्ति राष्ट्रिय सम्मेलनले केन्द्र्रीय समितिसहितको १३९ जनाको एक राष्ट्रिय परिषद् गठन गर्नेछ । कन्द्र्रीय समितिको सङ्ख्या ६९ जनाको रहनेछ । जसमा अध्यक्ष, एकजना वरिष्ठ उपाध्यक्ष, एकजना महिला उपाध्यक्ष, महासचिव, वरिष्ठसचिवसहित पाँचजना सचिव र कोषाध्यक्ष गरी १७ पदाधिकारी रहनेछन् । केन्द्र्रीय समितिले पदाधिकारीसमेत रहने गरी २३ जनासम्मको सचिवालय गठन गर्नेछ । केन्द्र्रीय पार्षद सङ्ख्या ७० रहनेछ ।
७.२ केन्द्र्रीय समितिलाई सल्लाह दिनका लागि पूर्व अध्यक्षहरू स्वतः सदस्य रहने गरी लब्धप्र्रतिष्ठित प्र्रगतिशील लेखकहरूमध्येबाट एक सल्लाहकार परिषद् गठन गरिनेछ । सल्लाहकार परिषदका सल्लाहकारहरूमध्येबाट एकजना संयोजक रहनेछन् । सल्लाहकारको काम प्र्रलेसको समग्र्र विकासको लागि के.स.लाई आवश्यक परामर्श, सल्लाह र सुझाव दिनु हुनेछ । सल्लाहकारको सङ्ख्या के.स.ले तोकेबमोजिम हुनेछ ।
७.३ प्र्रलेसको सक्रियतालाई राष्ट्रव्यापी रूपमा प्र्रभावकारी ढङ्गले अघि बढाउन देशको कुनै खास इलाका वा क्षेत्रमा रहेका प्र्रलेसका सदस्यहरूले आवश्यकताअनुसार केन्द्र्रीय समितिको अनुमति लिएर स्थानीय तहका शाखाहरू निर्माण गर्न सक्नेछन् । यसरी प्रलेसको केन्द्र, प्रदेश एवम् स्थानीय गरेर तीन तहको संरचना हुनेछ । प्र्रादेशिक सम्मेलनमा स्थानीय तहका शाखाहरूबाट सदस्य सङ्ख्याको २५ प्र्रतिशत सम्मले प्र्रतिनिधित्व गर्ने पाउनेछन् । प्र्रादेशिक समितिमा आफ्ना सदस्यहरूबाट उठेको ५० प्र्रतिशत शुल्क जिल्ला शाखामै÷प्र्रदेशमै खर्च गरी अरू रकम केन्द्र्रमा पठाउनु पर्नेछ ।
७.४ प्र्रदेशबाट प्र्रतिनिधित्व गर्ने उपाध्यक्षहरूले सम्बन्धित प्र्रदेशका प्र्रलेसका काम कारबाहीको अनुगमन निरीक्षण गर्नेछन् र सोको जानकारी केन्द्र्रलाई गराउनेछन् ।
७.५ केन्द्र्रीय समितिको आफ्नै कार्यालय वा छाप रहनेछ ।
धारा ८ ः राष्ट्रिय सम्मेलन
८.१ प्र्रलेसको राष्ट्रिय सम्मेलन प्र्रत्येक तीन वर्षमा गरिनेछ । यसका प्र्रत्येक सदस्यहरूलाई सम्मेलनमा प्र्रतिनिधित्व गर्ने, राष्ट्रिय सम्मेलनमा भाग लिने, मतदान गर्ने र उम्मेदवार बन्ने अधिकार प्र्राप्त हुनेछ ।
८.२ राष्ट्रिय सम्मेलन तोकिएको अवधिमा गर्नुपर्नेछ । विशेष परिस्थितिमा छ महिनाअघि वा पछि गर्न सकिनेछ ।
८.३ प्र्रलेसका २५ प्र्रतिशत सदस्य वा राष्ट्रिय सम्मेलनले चयन गरेको राष्ट्रिय परिषद्को सामान्य बहुमतले कुनै खास स्थितिको उल्लेख गर्दै राष्ट्रिय सम्मेलन बोलाउनुपर्ने आवश्यकता दर्शाएर लिखित प्र्रस्ताव पेश गरेमा केन्द्र्रीय समितिले सो प्र्रस्ताव पेस भएको ३ महिनाभित्र राष्ट्रिय सम्मेलन बोलाउनु पर्नेछ ।
८.४ राष्ट्रिय सम्मेलनले निर्वाचनका निम्ति एउटा निर्वाचन समितिको गठन गर्नेछ ।
धारा ९ ः केन्द्रीय समिति
९.१ राष्ट्रिय परिषद्का बैठकहरूबीचको अवधिका निम्ति प्र्रलेसको अधिकारसम्पन्न सर्वोच्च निकाय केन्द्र्रीय समिति नै हुनेछ ।
९.२ केन्द्र्रीय समिति प्र्रलेसको राष्ट्रिय सम्मलेनप्र्रति जिम्मेवार हुनेछ ।
९.३ सदस्यता प्र्राप्ति, सदस्यहरूमाथि आचारसंहिता, सदस्यहरूलाई आत्मालोचना, नसिहत, निलम्बन वा निष्कासन, मानार्थ सदस्यता प्र्रदानलगायत सदस्यतासम्बन्धी सम्पूर्ण क्रियाकलापहरूमा केन्द्र्रीय समितिले अन्तिम निर्णय लिनेछ ।
९.४ सामान्यतयाः केन्द्र्रीय समितिको बैठक ६ महिनामा १ पटक बस्नेछ । आवश्यकताअनुसार प्र्रलेसका अध्यक्षको सरसल्लाह एवम् निर्देशनअनुरूप प्र्रलेसका महासचिवले के.स.को बैठक जुनसुकै बेलामा पनि बोलाउन सक्नेछन् । वर्षमा हुने २ वटा बैठकको समयावधिका बीचमा आवश्यकताअनुसार सचिवालयको बैठकले पनि आवश्यक निर्णय लिई कार्य सञ्चालन गर्नेछ ।
९.५. प्र्रलेसका नियमित बैठकका निम्ति ५० प्र्रतिशतभन्दा बढी सदस्यको उपस्थितिलाई गणपूरक मानिनेछ भने विशेष बैठक सञ्चालनका निम्ति ६० प्र्रतिशतभन्दा बढी सदस्यहरूको उपस्थिति आवश्यक पर्नेछ ।
९.६ समितिमा २५ प्र्रतिशतभन्दा बढी सदस्यहरूले के.स.को बैठकको माग गरेमा अनुरोध गरमा अध्यक्षले के.स.मा महासचिव र शाखाको हकमा सचिवलाई बैठक बोलाउन निर्देशन दिनुपर्नेछ ।
९.७ के.स.का बैठकहरूमा प्र्रलेसका मानार्थ सदस्यहरूलाई स्थायी आमन्त्रितको रूपमा स्थान प्र्राप्त रहनेछ । मानार्थ सदस्यहरूलाई छलफलमा भाग लिने अधिकार हुनेछ तर कुनै पनि विषयमा उहाँहरूबाट मतदान भने हुनेछैन । स्थायी आमन्त्रितहरूको उपस्थिति वा अनुपस्थितिले गणपूरक सङ्ख्यामा कुनै प्र्रभाव पार्ने छैन ।
९.८ साङ्गठनिक तथा सिर्जनात्मक कार्यलाई अघि बढाउनका निम्ति केन्द्र्रीय समितिले राष्ट्रिय परिषद्का सदस्यहरूलाई समेटी आवश्यक विभागहरू गठन गर्न सक्नेछ । विभागको काम, कर्तव्य के.स.ले तोकेबमोजिम हुनेछ । ती विभागहरू के.स.प्र्रति जबाफदेही हुनेछन् ।
धारा १० ः राष्ट्रिय परिषद्
१०.१ राष्ट्रिय परिषद्को बैठक वर्षमा सामान्यताः १ पटक बस्नेछ र सो बैठक बोलाउने कर्तव्य केन्द्र्रीय समितिको हुनेछ ।
१०.२ राष्ट्रिय परिषद्ले केन्द्र्रीय समितिलाई आवश्यक मामिलामा रायसल्लाह दिने, केन्द्र्रीय समितिको क्रियाकलापको मूल्याङ्कन गर्नेछ ।
१०.३ राष्ट्रिय परिषद्को बैठकको अध्यक्षता केन्द्र्रीय समितिका अध्यक्षले गर्नेछन् ।
धारा ११ ः प्रादेशिक समितिको गठन
११.१ प्र्रादेशिक समितिमा अध्यक्ष १, एक महिलासहित उपाध्यक्ष — २, सचिव — १, सहसचिव — १, कोषाध्यक्ष — १, सदस्य ३५ देखि ४५ जनासम्म रहनेछन् ।
११.२ प्र्रादेशिक समितिले प्र्रदेशका सम्पूर्ण साहित्यिक, सांस्कृतिक, भाषिक गतिविधि र काम कारवाहीको नेतृत्व गर्नेछ ।
११.३ प्र्रादेशिक समितिमा पदाधिकारीसहित ७ जनाको सचिवालय गठन हुनेछ ।
११.४ प्र्रलेसको केन्द्र्र र प्र्रदेशभन्दा तल स्थानीय समितिहरू हुनेछन् स्थानीय समितिहरूमा अध्यक्ष — १, उपाध्यक्ष — १, सचिव — १, सहसचिव — १, कोषाध्यक्ष — १ तथा सदस्य १० देखि १३ जनासम्म रहेनछन् । स्थानीय समितिको सचिवालयमा पदाधिकारीसहित एक तिहाइ नबढ्ने गरी सचिवालय गठन हुनेछ ।
११.५ राष्ट्रिय सम्मेलन हुनुभन्दा अगावै प्र्रादेशिक सम्मेलन हुनुपर्नेछ । प्र्रादेशिक सम्मेलन हुनु अगावै स्थानीय सम्मेलन वा भेला भइसक्नु पर्नेछ ।
११.६ प्र्रदेशका सम्पूर्ण सदस्यहरूमध्ये २५ प्र्रतिशतले राष्ट्रिय सम्मेलनमा भाग लिन पाउनेछ । सम्मेलनमा प्र्रतिनिधित्व गर्दा समावेशितालाई आधार बनाउनु पर्नेछ ।
धारा १२ ः स्थानीय समिति
१२.१ केन्द्र्रीय समितिका मातहतमा रहने गरी सम्भव भएका ठाउँमा स्थानीय समिति गठन गरिनेछन् । जिल्ला शाखा एवम् स्थानीय समितिले प्र्रलेसको विधानमा उल्लिखित उद्देश्यअनुरूपका सिर्जनात्मक, साङ्गठनिक, वैचारिक तथा आवश्यकताअनुरूप सङ्घर्षका कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नेछन् । सो सन्दर्भमा आवश्यकताअनुसार केन्द्र्रीय समितिसँग सहयोग र परामर्श लिनेछन् ।
१२.२ जिल्ला शाखाहरूले केन्द्र्रीय समितिले निर्देश गरेअनुरूपका कार्यहरू सञ्चालन गर्नेछन् र शाखाका गतिविधिबारे केन्द्र्रीय समितिलाई अद्यावधिक जानकारी गराउनेछन् ।
१२.३ प्र्रलेसको राष्ट्रिय सम्मेलन हुनुअगाडि (प्रत्येक २ वर्षमा) जिल्ला शाखाहरूको सम्मेलन गरी नयाँ जिल्ला शाखा समितिहरू निर्माण गरिनेछन् । शाखाका सम्मेलनहरू प्र्रत्येक दुई वर्षमा हुनेछन्, कार्यकारिणीको सङ्ख्या ७ देखि १५ सम्म रहनेछ र ती समितिले प्र्रलेसको राष्ट्रिय सम्मेलनमा सो क्षेत्रबाट प्र्रतिनिधित्वको व्यवस्था मिलाउनेछन् ।
धारा १३ ः आचारसंहिता
१३.१ प्र्रलेसको के.स.ले सङ्घका सदस्यहरूका निम्ति अनुसूची १ बमोजिमको आचारसंहिता लागूू गर्नेछ ।
१३.२ आचारसंहिता पालना गर्नु सबै सदस्यको कर्तव्य हुनेछ ।
१३.३ प्र्रलेसका आधिकारिक धारणा प्र्रस्तुत गर्दा सचिवालयको निर्णयअनुरूप अध्यक्ष र महासचिवले प्र्रवक्तको काम गर्नेछन् ।
धारा १४ ः अध्यक्ष
१४.१ अध्यक्षले बैठकको अध्यक्षता गर्नेछन्
१४.२ केन्द्र्रीय समिति एवम् पदाधिकारीहरूको कामको निरीक्षण तथा सुपरीवेक्षण गर्नेछन् ।
१४.३ के.स.को बैठकमा मतदान हुने हुँदा मत बराबर भएमा निर्णायक मत दिनेछन् ।
१४.४ अध्यक्षले आवश्यकताअनुसार स्वविवेकमा प्र्रलेसको कोषबाट रु. १०,०००,– (रु.दश हजार) सम्म खर्च गर्न सक्नेछन् । खर्चको अनुमोदन के.स.को आगामी बैठकमा गराउनुपर्नेछ ।
धारा १५ ः उपाध्यक्ष
१५.१ अध्यक्षको अनुपस्थितिमा अध्यक्षको सम्पूर्ण काम वरिष्ठ उपाध्यक्षले सञ्चालन गर्नेछन् ।
१५.२ प्र्रादेशिक उपाध्यक्षहरूले छुट्टछुट्टै प्र्रदेशको इन्चार्ज भई कार्य गर्नेछन् ।
१५.३ महिला उपाध्यक्षले कार्यालयको काममा आवश्यक सहयोग पु¥याउनेछन् ।
१५.४ केन्द्र्र, प्र्रदेश र स्थानीय समिति सबै तहमा सम्बन्धित अध्यक्षको काममा आवश्यक सहयोग गर्नेछन् ।
धारा १६ ः महासचिव
१६.१ महासचिवले अध्यक्षको परामर्श लिई के.स. तथा राष्ट्रिय परिषद्को बैठकका लागि प्र्रतिवेदन तयार पार्ने, कार्यक्रम बनाउने तथा बैठक बोलाउने काम गर्नेछन् ।
१६.२ के.स.को दैनिक कार्य सञ्चालन गर्नेछन् र सङ्गठन निर्माणमा पहल गर्नेछन् ।
१६.३ प्र्रलेसको कागजपत्र, चलअचल सम्पत्तिको सङ्कलन तथा संरक्षण गर्नुका साथै त्यसको अभिलेख राख्नेछन् ।
१६.४ आवश्यकताअनुसार बढीमा रु ५०००।– (रु.पाँच हजार) सम्म स्वविवेकले खर्च गरी के.स.को आगामी बैठकबाट अनुमोदन लिनेछन् ।
धारा १७ ः सचिवहरू
१७.१ महासचिव अनुपस्थितिमा महासचिवको सम्पूर्ण काम वरिष्ठ सचिवले गर्नेछन् ।
१७.२ महासचिवको काममा आवश्यक सहयोग गर्नेछन् ।
१७.३ प्र्रदेश र स्थानीय समितिका सचिवले भने अध्यक्षको परामर्शमा शाखाका कार्य सञ्चालन गर्नेछन् ।
१७.४ शाखा समितिका सचिवले भने अध्यक्षका परामर्शमा शाखाका कार्य सञ्चालन गर्नेछन् ।
धारा १८ ः कोषाध्यक्ष
१८.१ आम्दानी खर्चको फाँटवारी राख्नुका साथसाथै लेखापरीक्षण गराउनेछन् ।
१८.२ अध्यक्षको निर्देशनबाट बजेट तयार पारी बैठकका पेस गर्नेछन् ।
१८.३ सङ्घलाई आर्थिक रूपले सुदृढ बनाउन नेतृत्व प्र्रदान गर्नेछन् ।
धारा १९ ः सदस्य
१९.१ के.स.का सदस्यहरूले तोकिएको क्षेत्रमा काम गर्नेछन् र के.स.को कामको अवलोकन–निरीक्षण गर्नेछन् ।
१९.२ अध्यक्ष तथा अन्य पदाधिकारीहरूलाई सरसल्लाह र सहयोग दिनेछन् ।
१९.३ सामूहिक एवम् साङ्गठनिक भावनालाई दरो पार्ने व्यावहारिक क्रियाकलापहरूमा संलग्न रहनेछन् ।
धारा २० ः अर्थव्यवस्था
२०.१ कुनै पनि सदस्य, पदाधिकारी या साधारण सदस्यहरूले प्र्रलेसबाट राजीनामा दिन सक्नेछन् । साधारण सदस्यले सम्बन्धित शाखामा, शाखाका अध्यक्षबाहेक अन्य पदाधिकारीहरूले शाखा अध्यक्षलाई र शाखा अध्यक्ष तथा केन्द्र्रका पदाधिकारी र सदस्यहरूले केन्द्र्रीय अध्यक्षसमक्ष र अध्यक्षले उपाध्यक्षसमक्ष राजीनामा पेश गर्नुपर्नेछ । राष्ट्रिय परिषद् र केन्द्र्रीय समितिका सदस्यहरूको राजिनामा के.स.को सामान्य बहुमतबाट स्वीकृत हुनुपर्नेछ ।
२०.२ कुनै पनि पदाधिकारी वा समितिका सदस्यले राजीनामा दिएर उक्त राजीनामा स्वीकृत भएमा, खारेजी वा अनुशासनको कारवाहीमा परी निष्कासन भएको खण्डमा वा मृत्यु भएमा उक्त पद रिक्त भएको मानिनेछ ।
२०.३ यसरी रिक्त हुन आएको पदपूर्ति सम्बन्धमा महुमतबाट बाँकी पदावधिका लागि मनोनयनद्वारा पूर्ति गरिनेछ ।
धारा २१ ः अर्थव्यवस्था
२१.१ सदस्यता शुल्क, सहयोग र अन्य विविध कार्यबाट प्र्राप्त रकम प्र्रलेसको आयस्र्रोत हुनेछ ।
२१.२ प्र्रलेसको खाता अध्यक्ष, महासचिव तथा कोषाध्यक्षको संयुक्त दस्तखतबाट सञ्चालन गरिनेछ । प्र्रदेश र शाखाको हकमा अध्यक्ष र सचिवमध्ये एक र कोषाध्यक्ष अनिवार्य रहने गरी संयुक्त दस्तखतबाट खाता सञ्चालन गरिनेछ ।
धारा २२ ः विधान संशोधन
यस विधानलाई राष्ट्रिय सम्मेलनको २÷३ मतबाट संशोधन गर्न सकिनेछ ।
धारा २३ ः केन्द्रीय कार्यालय
प्र्रलेसको केन्द्र्रीय कार्यालय के.स.ले तोकेको ठाउँमा रहनेछ ।
अनुुुुसूूची– एक
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको
आचारसंहिता
(क) सङ्घभित्रका लेखकहरूका माझ वैमनस्य, असमझदारी, कलह र फूूट उत्पन्न हुुने तथा सङ्घको सिद्धान्त र उद्देश्य विपरीत जाने किसिमको कुनै पनि वक्तव्य, मन्तव्य, लिखत, अभिव्यक्ति आदि नदिने, त्यस्तो व्यवहार पनि नदेखाउने । साथै यस सङ्घको साझा उद्देश्यलाई हानी हुुने गरी कुनै सङ्घसङ्स्थाको सदस्य नबन्ने ।
(ख) देशको सार्वभौमिकता, जातीय सद्भाव, राष्ट्रिय सद्भाव, राष्ट्रिय अखण्डता, अन्र्तराष्ट्रिय भातृत्व आदिमा विपरीत प्रभाव पार्ने मन्तव्य, वक्तत्व र लेख आदि नदिने ।
(ग) अन्धविश्वासयुुक्त धारणाको प्रचारप्रसार नगर्ने ।
(घ) आफ्नो लेखन र व्यवहारको क्षेत्रमा सामञ्जस्य ल्याउन निरन्तर प्रयत्नशील रहने ।
(ङ) जातीय, भाषिक, लैङ्गिक, शारीरिक तथा क्षेत्रीय (भौगोलिक विभेद) देखिने वा त्यसलाई प्रश्रय मिल्ने खालको सिर्जना नगर्ने ।
(च) जातीय एकता एवम् सद्भावको विकास, भाषिक समानता तथा सांस्कृतिक आदानप्रदानका निम्ति विशेष अग्रसरता देखाउने ।
उपर्युुक्त कुुराहरूका विरूद्ध कुनै लेखकले काम गरेको छ भने त्यस्ता सदस्यको गल्तीको प्रकृति हेरी सङ्गठनले–
(अ) सर्वप्रथम सामान्य आलोचना गर्नेछ, त्यसको पनि बेवास्ता गरियो भने–
(आ) कडा आलोचना गर्नेछ । त्यसको पनि बेवास्ता गरियो भने–
(इ) नसिहत दिनेछ र अन्त्यमा केही सुुधार हुने नदेखिएमा सङ्घबाट निलम्बन गरी निस्काशन समेत गर्न सक्नेछ तर उपर्युुक्त कुुनै पनि किसिमको अनुुशासनको कारवाही गर्दा पनि सम्बन्धित सदस्यलाई आफूूले सफाइ दिन पाउने पूूरा मौका दिइनेछ ।
(ई) कुनै पनि विषयमा उक्त लेखकले सैद्धान्तिक तथा प्रयोगात्मक रूपमा आफ्ना विचारहरू प्रकट गरेको छ भने त्यो कुुरा वैचारिक सङ्घर्षको विषय बन्नेछ, आचारसंहिताको विषय होइन त्यसैले कुनै खास कुरो आचारसंहिताको विषय बन्न खास गरी असैद्धान्तिक, अवैचारिक, निजी सङ्कुुचितता र स्वार्थबाट प्रेरित भई सङ्घ, त्यसका सदस्य र नेपाली श्रमजीवी जनतालाई हानी पुु¥याउने नियत झल्कने हुुनुुपर्दछ । जुन लेखक प्रलेसको विधान नै मान्दैन वा त्यसको विरूद्ध जान ठिक मान्छ, ऊ प्रलेसको सदस्य हुुने योग्यता राख्दैन ।
(उ) आचारसंहिता उल्लङ्घनका सन्दर्भमा कुनै लेखकद्वारा प्रगतिशील वैचारिकताका सीमाभित्रै रहेर लेखिएको वा अगाडि सारिएको सैद्धान्तिक वा सौन्दर्यशास्त्रीय भिन्न मत वा विचारलाई आचारसंहिताको उल्लङ्घन मानिने छैन तर प्रगतिशील आचरण एवम् प्रलेसको विधानको प्रस्तावना, लक्ष्य एवम् भावना विरूद्ध कुनै सदस्यद्वारा लेखेर वा व्यक्तिगत विचार÷आचरणका माध्यमबाट कुनै गतिविधि गरिएमा त्यसलाई आचारसंहिता उल्लङ्घनको विषय मानिनेछ र सङ्घले त्यसको प्रकृति हेरी कारवाहीको प्रक्रिया अघि बढाउनेछ ।
(ऊ) उपर्युुक्त प्रकारको आचारसंहिता मानार्थ एवम् आजीवन सदस्यता प्राप्त गरिसकेका लेखकका हकमा पनि लागूू हुुनेछ ।
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल
(दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन, २०७२ चैत्र २६–२७)
सम्मेलन आयोजक समिति
सि.न. पद नाम
१. संयोजक अमर गिरी ९८४१४५३५०४
२. सदस्य आहुुति ९८५११५२८५०
३. सदस्य इन्द्र रेग्मी ९८४५०५५२९२
४. सदस्य ईश्वरचन्द्र ज्ञवाली ९८५११५०५३५
५. सदस्य कुुन्ता शर्मा ९८५२०४९१३०
६. सदस्य गोविन्दप्रसाद आचार्य ९८४१५१९३१०
७. सदस्य चैतन्य ९८४३७४३६५६
८. सदस्य डा. जीवेन्द्रदेव गिरी ९८५११५९६६४
९. सदस्य दिल साहनी ९८४७०२७२१२
१०. सदस्य निनु चापागाई ९८४१४३७८१३
११. सदस्य प्रदीप नेपाल ९८५११०२५२६
१२. सदस्य प्रदीप ज्ञवाली ९८५१०८८२२२
१३. सदस्य डा. बद्रीविशाल पोखरेल ९८४२१७५९८२
१४. सदस्य भवानीप्रसाद पाण्डे ९८४६०४३९४८
१५. सदस्य मणि थापा ९८५११८७४१६
१६. सदस्य युुवराज पन्थी ९८४१४७६६८९
१७. सदस्य रामचन्द्र भट्टराई ९८४७०७६१२५
१८. सदस्य रामप्रसाद प्रदीप (स्व.)
१९. सदस्य रामदेव पाण्डेय ९८५१११६१११
२०. सदस्य रोशन जनकपुुरी ९७४४००१२३५
२१. सदस्य विजय सुुब्बा ९८५११५२७००
२२. सदस्य विनयकुुमार कसजूू ९८५१०६४७७७
२३. सदस्य साधुुराम नेपाल ९८४१९८९०३२
२४. सदस्य सीता शर्मा ९८४१५८२३८९
२५. सदस्य हरिहर खनाल ९८४१९४०४४९
२६. सदस्य मातृका पोखरेल ९८४१२८१७०५
२७. सदस्य हीरामणि दुुःखी ९७४१०७१५८६
२८. सदस्य सत्य पहाडी ९८१३७८७४७१
२९. सदस्य गोपाल ठाकुुर ९७५५००१२०५
३०. सदस्य शशिधर भण्डारी ९८४१७७३९५४
३१. सदस्य मित्रलाल पंज्ञानी ९८५११३४४६५
३२. सदस्य आर. एम. डङ्गोल ९८४१२४३७०३
३३. सदस्य विष्णुु भण्डारी ९८४१२५०२६६
३४. सदस्य चन्द्रा थानी ९८४१६८७५२०
३५. सदस्य जयन्ती स्पन्दन ९८४१२४८३८१
३६. सदस्य नेत्र एटम ९८४१४३६९०९
३७. सदस्य पुुण्य गौतम ‘विश्वास’ ९८४१४१७०९५
३८. सदस्य विजयराज आचार्य ९८५१०९७७१६
३९. सदस्य सङ्गीत श्रोता ९८४९००२३४०
४०. सदस्य अनिल श्रेष्ठ ९८४६०६२५२४
४१. सदस्य अर्जुुन खालिङ ९८४९१८२३१९
४२. सदस्य अर्जुुनप्रसाद गुुप्ता
४३. सदस्य कृष्णमोहन जोशी ९८४९७९९१४९
४४. सदस्य डा. कृष्णराज अधिकारी ९८४६०८३७४४
४५. सदस्य कृष्णहरि भट्ट ९८५१०१८७२४
४६. सदस्य केशव देवकोटा ९८५१०९८७०३
४७. सदस्य केशव सिलवाल ९८६०८०२१५४
४८. सदस्य जितबहादुुर लामा ९८४१८७५४४६
४९. सदस्य तेजविलास अधिकारी ९८५१११५९५४
५०. सदस्य निमेष निखिल ९८५५०३०३३३
५१. सदस्य पद्मप्रसाद शर्मा ९८५७५३२८२२
५२. सदस्य परशुुराम कोइराला ९८४६०२८१६१
५३. सदस्य पुुष्करराज भट्ट ९८४९२२५८८३
५४. सदस्य भानुु भण्डारी ९८४२७९०६४५
५५. सदस्य मोदनाथ मरहट्ठा ९८४५५१७१९९
५६. सदस्य यज्ञबहादुुर डाँगी ९८४७८४१८४९
५७. सदस्य रक्तिम लामा ९८४१५१३३३५
५८. सदस्य डा. रविलाल अधिकारी ९८४६३५४३९६
५९. सदस्य राजुु स्याङ्तान ९८४१८४३४०१
६०.. सदस्य रामप्रकाश पुुरी ९८४७८६९११८
६१. सदस्य राममणि पोखरेल ९८४९२४२६५३
६२. सदस्य रामहरि श्रेष्ठ ९८४५५०५३४५
६३. सदस्य लक्ष्मी माली ९८४९०३०४४५
६४. सदस्य बिन्दा मैनाली ९८१३७८७४४१
६५. सदस्य वैद्यनाथ ठाकुुर ९८४५०६०७०४
६६. सदस्य हरिकृष्ण कडायत ९८५८४२४१४४
६७. सदस्य हरिप्रसाद तिमल्सिना ९८५८०२३७३६
६८. सदस्य हेम अधिकारी ९८५२६७६३९३
६९. सदस्य अच्युत पौडेल ९८४१८३५७००
७०. सदस्य कमल चौधरी ९८४२८२४९०२
७१. सदस्य कविराज पौडेल ९८४७१२६५०२
७२. सदस्य कालीप्रसाद सुुवेदी ९८४२०५७२१५
७३. सदस्य कुुलबिन्दुु फुुयाँल ९७४११६९१६१
७४. सदस्य केदारप्रसाद आचार्य ९८४८४३२४४३
७५. सदस्य खगेन्द्र जोशी ९८४८७७२४७८
७६. सदस्य गौरी दाहाल ९८४१५१६४७८
७७. सदस्य गौरीकिरण डाँगी (स्व.) ९८४७८५०७४२
७८. सदस्य चिरन पुुन ९८५१०८४१७४
७९. सदस्य जनक रसिक ९८४८४५३१०६
८०. सदस्य जित कार्की ९८४१६८१६६४
८१. सदस्य जीवन नेपाली ९८५८०५१७९७
८२. सदस्य डम्बरबहादुुर थामी ९७४५०१११८२
८३. सदस्य डी.डी. अधिकारी ९८५११८९५९५
८४. सदस्य डा. दीपक गौतम ९८४८०४७४३७
८५. सदस्य धनबहादुुर मगर ९८४१४४५७५३
८६. सदस्य धर्मेश पोखरेल ९८०८८८२८८५
८७. सदस्य नवराज मैनाली ९८४२३६८२५४
८८. सदस्य नारायणप्रसाद पोखरेल ९८४६१५२०२१
८९. सदस्य नारायण मरासिनी ९८४६१०२३२०
९०. सदस्य प्रदीप जैसी ९७४८००८०३०
९१. सदस्य प्रमोद धिताल ९८४७८२६४१७
९२. सदस्य प्रसिद्धा शर्मा ९८४४७४२२७७
९३. सदस्य भीम कुुमाखी ९८५११११६४८
९४. सदस्य भोगेन्द्र लुुइँटेल ९८४५३७३८०४
९५. सदस्य मनुु विक ९८४३०१५९०५
९६. सदस्य माधव ढुुङ्गेल ९८४१३७५३५२
९७. सदस्य माधव घिमिरे ‘अटल’ ९८५११५५६६१
९८. सदस्य मालती खत्री ९८५७६२१२५५
९९. सदस्य मिनबहादुर राना ९७५७००१०९७
१००. सदस्य डा. मुुरारी पराजुुली ९८४७०२३५३०
१०१. सदस्य डा. यदुुनन्दन उपाध्याय ९८५६०३५६७५
१०२. सदस्य यदुुनाथ बसन्तपुरे ९८४१०७१०४९
१०३. सदस्य रचना शर्मा ९८१३१०८९५४
१०४. सदस्य राजकुमार राई ९८०८६७९६७९
१०५. सदस्य रामप्रसाद जैसी ९८५७८२२४५५
१०६. सदस्य ऋषभ गौतम ९८४३२६२८८०
१०७. सदस्य लीला पुुन ९८४७८२०२४६
१०८. सदस्य लोकबहादुर राना ९८४३१६६०४६
१०९. सदस्य वन्दना ढकाल ९८४१४३५६७५
११०. सदस्य विभूति भट्टराई ९८४१३७६५५१
१११. सदस्य विष्णु ज्ञवाली ९८४१४०४४५८
११२. सदस्य श्यामसुुन्दर श्रेष्ठ ९७५१००३१३९
११३. सदस्य शीतल कर्ण ९८०४८५०१८५
११४. सदस्य हरिलाल महतरा ९८४८२८२५४८
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल
(दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन, २०७२ चैत्र २६–२७)
प्रतिनिधि विवरण
रूपन्देही
क्र. सं. नामथर सम्पर्क
१. प्रदीप प्रधान ९८४७०२७२९३
२. रुद्र शर्मा दुुःखी ९८५७०२४५१७
३. हृदय लेकाली ९८५७०५१३८०
४. खोमा तरामुु मगर ९८४७३२८६९९
५. कृष्ण पाण्डे ९८९३६५८८४३
६. गोपीरमण उपाध्याय ९८४७०२२३४१
७. मिनबहादुुर राना ९८६०२७०१७४
८. सुुमन अधिकारी ९८५७०२५०१८
९. झपेन्द्र जिसी ९८४७०२८१३०
१०. डा. घनश्याम न्यौपाने ‘परिश्रमी’ ९८५७०१५२०९
मोरङ
१. मिश्र बैजयन्ती ९८४२०५९९७५
२. गोपाल निर्भीक ९८४२१८५९६०
३. यज्ञराज सुुवेदी ९८४२०९२९७१
४. धनजीत पराजुुली ९८४२१२०८७२
५. गण्डकी पुुत्र ९८४२४०८०४८
६. मधुु पोखरेल ९८४२२४५०११
७. रोहित पराई ९८५२०२१०८८
८. हरि कट्टेल ९८४२३७७५४५
९. खेम नेपाली ९८५२०२१०८८
१०. भानुुभक्त भण्डारी ९८४२७९०६४५
११. विद्या चाम्लिङ ९८५२०२८८३४
१२. डा. शिवमाया तुुम्बाहाम्फे ९८४२००३६२८
भ्mापा
१. राजेन्द्र सङ्ग्रौला ९८५२६७४१७०
२. सरोज ओली ०२३–४६५७०१
३. कुुलप्रसाद ढकाल ९८४२६३९२०६
४. सुुमित्रा वाङ्देल ‘चेली’ ९८४२६३१७२९
५. धनकुुटे कान्छा ९८४२६३१६०१
स्याङजा
१. देवेन्द्र लम्साल ९८४६०२६९०४
२. चिन्तुु गिरी ९८४६०४६४१९
३. प्रेमराज लुुईँटेल ९८४३२२३४७७
४. लेखनाथ काफ्ले ९८४६३३१५५१
ओखलढुुङ्गा
१. युुवराज दाहाल ९८५२८४०६४५
२. बलबहादुुर परियार ९८४२९६७०७०
३. जीवन परियार ९८४१३१४६९२
४. रामकुुमार कार्की ९८५१००३८६३
५. बी.एल. श्रेष्ठ ९८४२९४१३३०
बाँके
१. मणि अर्याल ९८५५०६५७६२
२. कविराज रेग्मी ९८४८०२२४४०
३. इन्द्रबहादुुर भण्डारी ९८५८०२४४८८
४. विष्णुुबहादुुर केसी ९८४८०२९५९६
५. गोपाल बैद्य ९८४९०१९१६८
६. डिल्लीप्रसाद पाण्डे ९८४४०३०२१३
७. अमित तिमिल्सिना ९८४९२१५४२५
दोलखा
१. जीत कार्की ९८४१६८१६६४
२. बिर्ख क्रान्ति ९८४४०६०४१०
३. सुुब्बा श्रेष्ठ ९८५११४५६०४
४. श्यामकुुमार मैनाली ९८४४०१२९८५
५. गोविन्द काफ्ले ९८५१०७३४६७
काठमाडौँं
१. हेमनाथ पौडेल ९८५११३६९८२
२. रमेश पोखरेल ९८४१४०९०६२
३. राम विनय ९८५११३७५१७
४. गायत्री बिष्ट ९८६०३१९८८८
५. गोपालकुुमार मैनाली ९८४१२५३३३३
६. कणाद महर्षि ९८४१६२६६२६
७. उमेश उपाध्याय ९८५१०६९७७९
८. होमशङ्कर बास्तोला ९८४१३६५७६६
९. नारायण निरासी ९८४१८३६६३१
१०. बालचन्द्र श्रेष्ठ ९८४१३३९५४७
११. रुपक अलङ्कार ९८४१९२९९७४
१२. परशुुराम पराजुुली ९८४१७३५९७१
१३. डा. कृष्णप्रसाद घिमिरे ९८५११५८२१४
१४. सूूर्य विसी ९८५११४१४७५
१५. यशोदा अधिकारी ९८५१०३१७८१
१६. श्याम रिमाल ९८४१२१२५८६
१७. डा. बिन्दुु शर्मा ९८४११२१००६
१८. रमेश शुुभेच्छुु ९८४१४५३१३९
१९. रामचन्द्र खतिवडा ९८४११४१३०९
२०. भागवत आचार्य ९८४१५७३१०१
२१. वासुुदेव अधिकारी ९८५१०९९१९२
२२. जयन्ता पोखरेल ९८०१००४७६२
२३. प्रेमनाथ अधिकारी ९८५२०२९१०६
२४. जगत प्रेक्षित ९८४१४०४६३९
२५. गोपाल बराल ९८५११२९६२५
२६. डम्बर पहाडी ९८४९१९०३४५
२७. नवराज रिजाल ९८५११३८६२४
२८. यादव भट्टराई ९८५१२३९००९
२९. प्रा. केशव सुुवेदी ९८५१०७७५४२
३०. गीता सापकोटा ९८४१६१७१८८
३१. नारायण ढकाल ९८५१००३०८१
३२. अच्युुुत घिमिरे ९८४११४१०९३
३३. प्रकाश सिलवाल ९८४१२१६१७६
३४. नरनाथ लुुईँटेल ९८४१५२१७४८
३५. बालमुुकुुन्द कार्की ९८४१३७०१५१
३६. केवल विनाबी ९८४१८५६१५१
३७. केशरी अम्गाई ९८४१३९०९०१
३८. चेतनाथ धमला ९८४१७२४२११
३९. प्रकाश गुुरागाईँ ९८५१०७६६२६
४०. बाबा बस्नेत ९८४१४१३४१६
४१. श्रीहरि फुुयाँल ९८४९११०९९९
४२. पञ्चकुुमारी परियार ९८४९२०२४६८
४३. पारस ढकाल ९८४९१३९१३४
४४. धनप्रसाद सुुवेदी ९८४१४५३८७३
४५. इन्द्रकुुमार श्रेष्ठ ‘सरित्’ ९८४३५८७६२८
४६. ऋद्धिरमण घिमिरे ९८४१६३०२३६
४७. युुग पाठक ९८५११६६४४४
४८. विनोदविक्रम केसी ९८४१६२७०४२
४९. बालाकृष्ण अधिकारी ९८४१४८६९५७
५०. शकुुन्तला जोशी ९८४१९८१०८७
५१. गणेशकुमार राई ९८५१११६५५८
५२. आन्विका गिरी ९८४३३६७४१९
५३. रमण पौडेल ९८५१०३१६६२
५४. ज्योति भट्टराई ९८४२१६४७३०
५५. श्याम साह ९८४१६५३०९३
५६. पुुरूषोतम रिजाल ९८४१६४९९६०
५७. गणेश भण्डारी ९८६०९१५९५८
५८. बलराम तिमिल्सिना ९८५११३३०८९
५९. प्रा.डा. ताराकान्त पाण्डेय ९८५१२३५५३८
६०. प्रा.डा. जगदीशचन्द्र भण्डारी ९८४१३३६९९३
६१. डा. नन्दीश अधिकारी ९८४१४०६८९७
६२. प्रा.डा. गोविन्द पौड्याल ९८५११२२७४३
६३. डा. विदुुर वस्ती ९८४९३०४९४९
६४. इस्माली ९८४१८४९०८५
६५. भीम क्षेत्री ९८४१३२२४२८
६६. राजबहादुुर कुुँवर ९८४८०६१६६०
६७. छायादत्त न्यौपाने ९८५११५७१९३
६८. आर.सी. न्यौपाने ९८५१०१९०८१
६९. दुुर्योधन बस्नेत ९७४११८४०१७
७०. धनबहादुुर मगर ९८४१४४५७५३
७१. विष्णुुमाया न्यौपाने ९८४९२९८८८४
७२. गङ्गादेवी राई ९८०८६२७२५४
७३. वासुुदेवी ज्ञवाली ९८४१४६०६८६
७४. अशोक कुुँवर ९८४९९५९९३७
७५. खेम थपलिया ९८५१०६६२७०
७६. शोभा दुुलाल ९८४९८९६१४८
७७. नवराज न्यौपाने ९८४१५९९३१२
७८. आरोह नेपाली ९८४३७४२५४८
७९. मुुक्तान थेवा ९८४३६७०३२९
८०. पदम विश्वकर्मा ९८५१२१२६३३
८१. वैरागी जेठा ९८४११२७७६९
८२. तारामिलन छन्त्याल ९८५७०३४९४३
८३. विनोद सापकोटा
८४. युुवराज नास्तिक ९८५११३४८३९
८५. गुुरूङ सुुशान्त ९८४१४१९१३२
८६. पूूर्ण इन्फादा ९८५११८३४६७
८७. प्रकाश थापा मगर ९८४९३८८६३२
८८. निलिमा पुुन ९८४१५५१५१३
८९. मधुु क्षेत्री ९८४९४६३५०८
९०. लक्ष्मण बेल्वासे ९८५११२७२०९
९१. समीर सिंह ९८४९७७७३५५
९२. नारायण शर्मा ९८४९१५३७८०
९३. निमबहादुुर बुुढाथोकी ९८५१०९५७२८
९४. सुुभाष जिसी ९८५१२४२४२९
९५. कौशिला रिसाल ९८४१५५९९७२
९६. अर्जुुनकुुमार कार्की ९८४००७०९६०
९७. स्नेह सायमी ९८५१०२१०८०
९८. विष्णुु ज्ञवाली ९८४१४०४४५८
९९. डा. मधुुसुदन गिरी ९८४१५१३८५९
१००. गौरी दाहाल ९८४१५१०४७८
१०१. खोमदत्त बराल ९८४१४११७१४
गोरखा
१. यदुुविलास भट्टराई ८६५६०४०१११
कास्की
१. भीम रानाभाट ९८४६०८४१५७
२. राजेन्द्र पौडेल ९८४६०६८८८२
३. नारायण परिश्रमी ९८४६०८७९४३
४. स्ट्रगल राना ९८४६१७०२१७
५. कल्पना चिलुुवाल ९८४६१४७६३६
६. लक्ष्मी थापा ९८४६०५४९२७
७. छवि सुुवेदी ९८५६०३६७९४
८. यादवराज उपाध्याय ९८४६०३२८१८
९. हिमलाल पराजुुली ९८५६०३७०३७
१०. अर्जुनकुमार ढकाल ९८५६०२६७९४
११. मनहरि तिमिल्सिना ९८५६०२९६९८
दाङ
१. शरद अधिकारी ९८५७८३०२९९
२. केशव थापा ९८४७८२२६१९
३. खगेश्वर भण्डारी ९८४७८३२१५५
४. दुुर्गालाल केसी ९८४७८२०६४३
५. आस्था केसी ९८४४९७३९५०
६. सङ्गीता बस्याल ९८५७८२१८८०
७. बसन्तविलास आचार्य ९८४७८२२५९१
८. मिनबहादुुर थापा ९८४७८२५६८९
९. टीका बस्नेत ९८४७९४७४५६
१०. श्याम चिस ९८६६९०२७४८
बाग्लुुङ
१. हरिनारायण गौतम ९८५७६२०२०४
२. दिल साहनी ९८४७६२११३४
भक्तपुुर
१. मनोहर लामिछाने ९८५११४७४१५
२. सागर गुुरागाईँ ९८४१८५९२९५
३. रघुुनाथ अधिकारी ९८५११४२०६४
४. कृष्णभक्त बोडे ९८४१४३०७४५
५. कुुशल बोगटी ९८५१०७०२९३
६. जगतकृष्ण पोखरेल ९८४१३२७६७३
७. सुुशीला प्रधानाङ्ग ९८४१८०५८४३
८. अभय श्रेष्ठ ९८४१५४९२५१
९. पुुण्य घिमिरे ९८४१३९०३३३
१०. प्रवीण जोशी ९८४१५५११७५
११. रामचन्द्र फुुयाँल ९८४१३३९९३८
पर्सा
१. रामप्रसाद पाण्डे ९८४५०३२७७२
२. सुुदर्शनराज पाण्डे ९८४५०३१९७७
३. यमुुना प्रधानाङ्ग ‘मुुना’ ९८४५४५०५५९
४. राम क्षेत्री पण्डित ९८१७२७९४३५
५. समीर पाख्रिन ९८४५०३१९६६
कैलाली
१. बाबुुराम आचार्य ९८४८५३४२०५
२. लक्षीराम आचार्य ९८४८६३०३७७
३. मेघनाथ खनाल ‘बन्धुु’ ९८४८४६९६३९
४. फाल्गुुणा दाहाल ९८४८४२०६३२
५. विकास थापा ९८४८५१९३४३
६. भुुवन रिजाल ९८५८४२०४३२
सुुनसरी
१. रामप्रसाद खरेल ९८४२०४५८१५
२. शारदा सुुवेदी ९८४२०५७२१५
३. केशवकुुमार सुुनाम ९८४२०५६०३०
४. लम्जेल सङ्घर्षशील ९८४२०६४२०२
५. कालीप्रसाद सुुवेदी ९८४२०५७२१५
६. लोकराज निरौला ९८४२०६४८८६
७. माधव गोज्याङ्ग्रो ९८५४०२०५१०
८. अर्जुुन बिष्ट ‘आगमन’ ९८०७०२५६१७
९. जमुुना श्रेष्ठ ९८४२०८५६३०
१०. गौरव राई ९८४२०८१७५७
११. रीना तोलाङ्गी ९८४२०५४९७७
ीचतवन
१. रेशम विरही ९८४३१७७०९०
२. प्रकाश चापागाई ९८४६५९३१७
३. भावना पाठक ९८४५०८०५६०
४. सुुमनराज श्रेष्ठ ९८४५०८६९२३
५. सरिता तिवारी ९८४५३२५७८६
६. दिग्गज द्यौराली ९८४५२१२५३५
७. हरिहर सविता ९८४५०५५९१७
८. रविकिरण रेग्मी ९८४५१९७२००
९. सि.एम्. अपिल चितौने ९८४५०९१४८०
१०. रणेन्द्र बराली ९८५५०५५७०३
११. सावित्री पौडेल ९८४५४४३०७८
१२. हरिबहादुुर अधिकारी ९८४५०८८०९०
१३. समुुन्द्र परियार ९८४९८२६४९२
१४. विकल्प मिजार ९८४५१९४९७८
१५. नमुुना शर्मा ९८४५९४१०१८
उदयपुुर
१. मधुुकर थापा ९८११७४६०४०
२. माधव पोख्रेल ९८५४०२०५१०
३. राधा खडका ९८४२८४५२८३
सप्तरी
१. पार्वती राउत ९८४१०१७७०३
म्याग्दी
१. भक्त कार्की ९८४७६९९६३२
२. मालती खत्री ९८५७६२१२५५
तनहुुँ
१. आनन्दसुुन्दर श्रेष्ठ ९८५६०३५९२१
२. आकाश अधिकारी ९८५६०७०४२५
३. कल्पना पौडेल ९८४६०९१२५९
४. सरस्वती सिग्देल ९८४६८१५१०२
५. हीरामणि चापागाईँ ९८४५०५६६२२
६. मेनका धरेल ९८४६०८२८६८
रसुुवा
१. उद्धवप्रसाद रिजाल ९७५१०८६७६९
२. जयराम आचार्य ९८४९४३४२३१
खोटाङ
१. वेदीकुुमार राई ९८४२९३२७९०
२. किराँत नाकारा ९८४२९४३०८४
३. श्रीराम राई ९८४२२१७५९१
४. अटल क्रान्तिकारी (ओमप्रकाश घिमिरे) ९८४२८११६५८
ललितपुुर
१. विमला चन्द ९८४८७६४८९४
२. विष्णुुबहादुुर वि.क. ९८४८१८५७३६
३. विष्णुु आले
४. शेखर अर्याल ९८६०७९४१९३
५. नवराज क्षितिज
६. अर्जुुन घिमिरे
७. रामचन्द्र श्रेष्ठ ९८५११९७८०४
८. ईश्वरी गुुरागाईँ ९८५११७४४६३
९. अनिल राई
१०. जिचेन स्याङ्तान ९८४७७८२८४६
११. स्वप्नील स्मृति ९८४९१०२७११
१२. घनश्याम शर्मा पौडेल ९८५११०७११४
१३. हरिशरण परियार ९८४१५१२३९१
लमजुुङ
१. सम्झना थापा चिलुुवाल ९८४०१२६३४९
प्युुठान
१. तिलक हमाल ९८५११२४२०५
२. धनबहादुुर पुुन ९८४१७०३०६२
३. अशोक राउत ९८४९६४५२०७
सिन्धुुपलाञ्चोक
१. साधुुराम नेपाल ९८४१९८९०३२
२. यदुुनाथ बसन्तपुुरे ९८४१०७१०४९
३. दिनेश दुुलाल ९८४३३७४३६५
४. कला अनुुरागी ९८५११८३७८५
५. जगन्नाथ आचार्य ९८४३३९७३२४
६. केशवलोचन शर्मा ९८६००८७०८५
७. सन्ध्या नेपाल ९८५११७८३७०
८. देवीप्रसाद चापागाईँ ९८६००८७०८५
९. चन्द्र धिमालकोटी ९७४१०१८५५७
१०. नरेश ज्ञवाली ९८५११३९०६८
११. रामचन्द्र नेपाल ९७५१००७९७०
सुुर्खेत
१. हरिलाल महतरा ९८४८२८२५४८
२. युुद्धविक्रम शाही ९८६७७५८५४१
३. सिद्धबहादुुर खडका ९८६७७५००५८
४. मणिकुुमार पोखरेल ९८४१६३६८२३
५. पूूर्णबहादुुर शाही ९८४११५८६५२
६. डा. दीपक गौतम ९८४८०४७४३७
७. जगत् वाशिष्ठ ९८४३०९९४९०
८. थानेश्वर लामिछाने ९८४८०३८६५६
९. सनतकुुमार शाही ९८४८०७८७४७
कञ्चनपुुर
१. वीरबहादुुर चन्द ‘विश्राम’ ९८४८७२३०७४
२. विष्णुुदत्त भट्ट ९८४१८१६२९६
३. भुुवन बोहरा ‘निस्तेज’ ९८४८५१३९१५
४. नारायण गिरी ‘विवश’ ९७४९५०६८४६
५. महेन्द्रबहादुुर बस्नेत ९८६८६५८८००
६. कृष्णदत्त जोशी ९८४९१९६४७३
७. शिवहरि पण्डित ९८१२७१९९४१
८. रामचन्द्र नेपाल ९८५११६१७७३
९. गोकर्ण भट्ट ९८५१११०२२४
१०. श्यामलाल सुुवेदी ९८६७२७११०२
११. राजेन्द्रसिँह रावल ९८४८७२१६९९
१२. पदम जोशी ९८४८७६४८९४
मकवानपुुर
१. पुुरूषोतम आचार्य ९८४५५०७९०३
२. प्रदीप बालाचन ९८४५४३६०७२
३. गोकुुल दाहाल ९८४५२९१४३९
४. नारायणप्रसाद कँडेल ९८४५१०२७८१
५. तुुफानविक्रम क्षेत्री ९८४५२१८७४२
पर्वत
१. अर्जुुन निर्जन ९८५७६३०७८९
२. शैलज पौडेल ९८४९१५२९७४
३. परशुुराम सुुवेदी ९८५७८४५५२६
४. अन्जानबाबुु शर्मा ९८४९२८९७०८
काभ्रेपलाञ्चोक
१. लोक लामा ९८४१२८६५०५
२. लक्ष्मण सापकोटा ९८४९९२३४८६
३. ध्रुुव रायमाझी ९८४१६०२३२३
४. निर्भीकजङ्ग रायमाझी ९८७०४७४९७१
५. ललिता अधिकारी ९८४१६०७४५७
६. पुुष्पदास स्याउला ९८४१६६२७१३
७. पेमा लामा सङ्घर्ष ९८४११०२५७१
८. यदुुनाथ देउपुुरे (सङ्घर्ष) ९८५११०६१७०
९. दशरथ लामा ९८४९८२५८६८
१०. भवानी पाण्डे ९८४९९१५८५०
११. सुुवास जिम्मा ९८१०१८६१६१
१२. दीपक सापकोटा ९८४१६०५००४
नुुवाकोट
१. ज्वालामुुखी ९८६०३१३२५०
२. नवदीप अजनबी ९८५१११०६४५
३. नारायण नेपाल ९८४९२१०३४१
४. पुुरु लम्साल ९८५१०८२००४
५. भैरवी ढुुङ्गाना ९८५११९३७६६
६. रामहरि गजुुरेल ९८४१०८७९६१
जाजरकोट
१. पूूर्ण समीर महतरा ९८५८०२५७०५
२. हेमन्त केसी ९८५८०५००२८
३. विश्वजङ्ग मल्ल ९८०८१६४००८
४. भौतिक मल्ल ९८६८१६४३५५
अछाम
१. प्रदीप जैसी ९८४८०९२९८७
रुकुुम
१. नदिराम केसी ९७५८५०३३१८
केन्द्रबाट मनोनित प्रतिनिधि
१. रघुु पन्त ९८४१३४६२४६
२. विष्णुु प्रभात ९८४१४२२५२२
३. लेखनाथ गुुरागाईँ ९८४१४०१०१९
४. राममणि ढुुङ्गेल ९८४१३५८१३४
५. हरिगोविन्द लुुइँटेल ९८५१११३४१३
६. रमेशप्रसाद भट्टराई ९८५११३४११३
७. भूूपाल राई ९८४१२६९४२८
८. झङ्कार बुुढामगर ९८४३४४८३५०
९. आनन्दराम पौडेल ९८५१२३३३०३
१०. धर्मेन्द्रलाल कर्ण ९८०३४०२६४७
११. अनिल शर्मा विरही ९८५१०२९९९१
१२. माइला लामा ९८५१०१९७८३
१३. सरला रेग्मी ९८५११३६६३८
१४. कमल कार्की ९८५१०९६३३८
१५. सुुवास भट्ट ९८४९६४३००१
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल
(दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन, २०७२ चैत्र २६–२७) बाट निर्वाचित
केन्द्रीय समिति÷राष्ट्रिय परिषद् सदस्यको नामावली
केन्द्रिय सचिवालय
सि.नं. पद नाम जिल्ला सम्पर्क
१. अध्यक्ष मातृका पोखरेल काठमाडौँं ९८५१२२१७०५
२. वरिष्ठ उपाध्यक्ष राजबहादुुर कुुँवर जुुम्ला ९८४८०६१६६०
३. महिला उपाध्यक्ष डा. बिन्दुु शर्मा काठमाडौँं ९७४११२१००६
४. उपाध्यक्ष मिश्र बैजयन्ती प्रदेश नं १, मोरङ ९८४२०५९९७५
५. उपाध्यक्ष रोशन जनकपुरी प्रदेश नं २, धनुुषा ९७४४००१२३५
६. उपाध्यक्ष खेम थपलिया प्रदेश नं ३, काठमाडौँं ९८५१०६६२७०
७. उपाध्यक्ष डा. कृष्णराज अधिकारी प्रदेश नं ४, कास्की ९८४६०८३७४४
८. उपाध्यक्ष पदमप्रसाद शर्मा प्रदेश नं ५, दाङ ९८५७८३२८२२
९. उपाध्यक्ष रामप्रकाश पुुरी प्रदेश नं ६ ९८४७८६९१५८
१०. उपाध्यक्ष पुुष्करराज भट्ट प्रदेश नं ७, कैmलाली ९८४९२२५८८३
११. महासचिव आर. एम्. डङ्गोल काठमाडौँं ९८४१२४३७०३
१२. वरिष्ठ सचिव पुुन्य गौतम ‘विश्वास’ काठमाडौँ ९८४१४१७०९५
१३. सचिव प्रकाश सिलवाल काठमाडौँ ९८४१२१६१७६
१४. सचिव शोभा दुुुलाल काठमाडौँ ९८४९८९६१४८
१५. सचिव सरिता तिवारी ीचतवन ९८४५३२५७८६
१६. सचिव होमशङ्कर बास्तोला काठमाडौँ ९८४१३६५७६६
१७. कोषाध्यक्ष विजयराज आचार्य काठमाडौँ ९८५१०९७७१६
१८. सचिवालय सदस्य आर.सी. न्यौपाने काठमाडौँ ९८५१०१९०८१
१९. सचिवालय सदस्य कृष्णहरि भट्ट काठमाडौँ ९८५१०१२७२४
२०. सचिवालय सदस्य भागवत आचार्य काठमाडौँ ९८४१५७३१०१
२१. सचिवालय सदस्य राजुु स्याङ्तान काठमाडौँ ९८४१८४३४०१
२२. सचिवालय सदस्य लक्षीराम आचार्य कैलाली ९८४८६३०३७७
२३. सचिवालय सदस्य सङ्गीत श्रोता काठमाडौँ ९८४९००२३४०
केन्द्रीय समिति सदस्य
क्र.स. नामथर जिल्ला सम्पर्क
२४. अशोक कुुँवर बारा ९८४९९५९९३७
२५. रचना शर्मा ‘प्रतिक्षा’ भक्तपुर ९८४३७४३२७४
२६. गोपीरमण उपाध्याय रुपन्देही ९८४७०९२३४१
२७. डा. घनश्याम परिश्रमी रुपन्देही ९८५७०१५२०९
२८. जनक रसिक कैलाली ९८४८४५३१०६
२९. प्रमोद धिताल दाङ ९८१५४६५३७२
३०. नारायण परिश्रमी कास्की ९८४६०८७९४३
३१. बैजनाथ ठाकुुर पर्सा ९८४५०६०७०४
३२. प्रकाश चापागाई ीचतवन ९८५५०५९३१७
३३. केवल बिनाबी काठमाडौँं ९८४१८५६१५१
३४. आरोह नेपाली काठमाडौँं ९८४३७४२५४८
३५. लम्जेल सङ्घर्षशील सुुनसरी ९८४२०६४२०२
३६. प्रदीप जैसी अछाम ९८४८०९२९८७
३७. हरिलाल महतरा सुुर्खेत ९८४८२८२५४८
३८. चेतनाथ धमला काठमाडौँं ९८४१७२४२१८
३९. मनुु वि.क. काठमाडौँं ९८४३०१५९०५
४०. नारायण शर्मा काठमाडौँं ९८४९१५३७८०
४१. प्रकाश थापा मगर काठमाडौँं ९८४९३८८६३२
४२. समीर सिंह काठमाडौँं ९८४९७७७३७५
४३. साधुुराम नेपाल सिन्धुुपलाञ्चोक ९१४१९८९०३२
४४. रामचन्द्र नेपाल कञ्चनपुुर ९८५११६१७७३
४५. श्याम शाह सप्तरी ९८४१६५३०९३
४६. दीपक सापकोटा काभ्रेपलाञ्चोक ९८४१६०५००४
४७. माधव घिमिरे ‘अटल’ काठमाडौँं ९८५११५५६६१
४८. अनिल श्रेष्ठ तनहुुँ ९८४६०६२५२४
४९. परशुुराम कोइराला कास्की ९८४६०२८१६१
५०. मोदनाथ मरट्टठा ीचतवन ९८४५५१७१९९
५१. यज्ञबहादुुर डाँगी दाङ ९७४७८४१८४९
५२. गोपाल निर्भीक मोरङ ९८४२१८५९६०
५३. छायादत्त न्यौपाने काठमाडौँं ९८५११५७१९३
५४. बिन्दा मैनाली काठमाडौँं ९८४३५५५५४९
५५. गौरी दाहाल काठमाडौँं ९८४१५१०४७८
५६. खगेन्द्र जोशी कञ्चनपुुर ९८४८७७२४७८
५७. जितबहादुुर लामा काभ्रेपलाञ्चोक ९८४१८७५४४६
५८. डा. विदुुर वस्ती काठमाडौँं ९८४९३०४९४९
५९. इन्द्रकुमार श्रेष्ठ ‘सरित्’ काठमाडौँं ९८४३५८७६२८
६०.. जीत कार्की दोलखा ९८४१६८१६६४
६१. मणिकुुमार पोखरेल सुुर्खेत ९८४१३६६८२३
६२. बलबहादुर परियार ओखलढुुङ्गा ९८५२८४०३३१
६३. नमुुना शर्मा ीचतवन ९८४५९४१०१८
६४. तिलक हमाल प्युुठान ९८५११६४२०५
६५. निमेष निखिल मकवानपुुर ९८५५०३०३३३
६६. स्वप्नील स्मृति काठमाडौँं ९८४९१०२७११
६७. रमेश शुुभेच्छुु काठमाडौँं ९८४१४५३१३९
६८. सरोजकुुमार ओली भmापा ०२३–४६५७०१
६९. विनोदविक्रम केसी काठमाडौँं ९८४१६२७०४२
राष्ट्रिय परिषद् सदस्य
७०. आनन्दकुमार श्रेष्ठ तनहुुँ ९८५६०३५९२१
७१. स्ट्रगल राना कास्की ९८४६१७०२९७
७२. हृदय लेकाली रुपन्देही ९८५७०५१३८०
७३. ऋषभ गौतम काठमाडौँ ९८४३२६२८८०
७४. अनिल राई सोलखुुम्बुु ९८४१२२७००९
७५. अर्जुुन कार्की भ्mापा ९८४००७०९६०
७६. मुुक्तान थेबा काठमाडौँ ९८४३६७०३२९
७७. कुुशल बोगटी भक्तपुुर ९८५१०७०२९३
७८. रघुुनाथ अधिकारी भक्तपुुर ९८५११४२०६४
७९. चिरन पुन सिन्धुुली ९८५१०८४१७४
८०. युुवराज नास्तिक रुपन्देही ९८५११३४८३९
८१. टेकबहादुर बलम्पाकी महोत्तरी ९८४११५४६७१
८२. जमुुना श्रेष्ठ सुुनसरी ९८४२०८५६३०
८३. सुुमित्रा वाङ्देल ‘चेली’ भ्mापा ९८४२६३१७२९
८४. सिद्धबहादुुर खड्का सुुर्खेत ९८६७७५८०५८
८५. खोमा तारामुु मगर रुपन्देही ९८४७३२८६९९
८६. गणेशकुमार राई काठमाडौँ ९८५१११६५५८
८७. युुद्धविक्रम शाही सुुर्खेत ९८६७७५८५४१
८८. धनकुुटे कान्छा भmापा ९८४२६३१६०१
८९. लक्ष्मण उप्रेती काभ्रेपलाञ्चोक ९८४३६६११६६
९०. भुुवन बोहरा ‘निस्तेज’ क्mञ्चनपुुर ९८४८१५३९१५
९१. मिनबहादुुर राना रुपन्देही ९८६०२७०१७४
९२. लक्ष्मण बेलबासे काठमाडौँ ९८५११२७२०९
९३. मधुुकुमार क्षेत्री काठमाडौँ ९८४९४६३५०८
९४. दीपा धिताल दाङ ९८४४९०५०२०
९५. निलिमा पुुन काठमाडौँ ९८४१५५१५१३
९६. पूूर्णबहादुुर शाही सुुर्खेत ९८४८१५८६५२
९७. प्रदीप प्रधान रुपन्देही ९८४७०२७२९३
९८. बाबा बस्नेत काठमाडौँ ९८४१४१३४१६
९९. केशव थापा दाङ ९८४७८२२६१९
१००. विष्णुदत्त भट्ट कञ्चनपुुर ९८४८७२२६५८
१०१. लोकराज निरौला सुुनसरी ९८४२६४८८६
१०२. शकुुन्तला जोशी काठमाडौँ ९८४१९८१०८७
१०३. गुुरूङ सुुशान्त काठमाडौँ ९८४१४१९१३२
१०४. गोपाल वैद्य बाँके ९८४९०१९१६८
१०५. शेखर अर्याल ललितपुुर ९८६०७९४१९३
१०६. विष्णुुमाया न्यौपाने काठमाडौँं ९८४९२९४८८४
१०७. मधुुकर थापा उदयपुुर ९८११७४६०४०
१०८. ईश्वरी ओझा ीचतवन ९८४५२२४३७९२
१०९. दुुर्योधन बस्नेत काठमाडौँ ९७४११८४०१७
११०. गौरव राई सुुनसरी ९८४२०८१७५७
१११. रामचन्द्र श्रेष्ठ ललितपुुर ९८५११९७८०४
११२. खगेश्वर भण्डारी दाङ ९८४७८३२१५५
११३. अर्जुुनकुुमार ढकाल कास्की ९८५६०३६७९४
११४. धर्मेन्द्र कर्ण धनुुषा ९८०३४०२६४७
११५. गङ्गादेवी राई काठमाडौँ ९८०८६२७२५४
११६. केशवकुमार सुुनाम सुुनसरी ९८४२०५६०३०
११७. विमला चन्द ललितपुुर ९८४८७६४८९४
११८. गोविन्द काफ्ले दोलखा ९८५१०७३४३७
११९. शैलज पौडेल पर्वत ९८४९१५२९७४
१२०. पारस ढकाल काठमाडौँ ९८४९१३९१३४
१२१. हरि कट्टेल मोरङ ९८४२३७७५४५
१२२. कल्पना चिलुुवाल कास्की ९८४६१४७६३६
१२३. वेदीकुुमार राई खोटाङ ९८४२९३२७९०
१२४. पूूर्णसमीर महतरा जाजरकोट ९८५८०२५७०५
१२५. भीम रानाभाट कास्की ९८४६०८४१५७
१२६. मेघनाथ खनाल ‘बन्धुु’ कैलाली ९८४८४६९६३९
१२७. आस्था के.सी. दाङ ९८४४९७३९५०
१२८. अर्जुुन पौडेल ‘निर्जन’ पर्वत ९८५७६३०७८९
१२९. रुपक अलङ्कार काठमाडौँ ९८४१९२९९७४
१३०. पुुण्य घिमिरे भक्तपुुर ९८५११६००२९
१३१. रामचन्द्र नेपाल सिन्धुुपाल्चोक ९७५१००७९७०
१३२. भावना पाठक ीचतवन ९८४५०८०५६०
१३३. नवराज रिजाल काठमाडौँ ९८५११३८६२४
१३४. बालमुुकुुन्द कार्की काठमाडौँ ९८४१३७०१५१
१३५. सनतकुुमार शाही सुर्खेत ९८४८०७८७४७
१३६. रमण पौडेल काठमाडौँ ९८५१०३१६६२
१३७. मणि अर्याल बाँके ९८५५०६५७६२
१३८. अटल क्रान्तिकारी खोटाङ ९८४२८११६५८
१३९. जगत वाशिष्ठ सुुर्खेत ९८४८४२२२४१
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल
दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन २०७२ चैत्र २६–२७
रिपोर्ट
उद्घाटन सत्र
प्रगतिशील लेखक सङ्घको दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन यही २०७२ चैत्र २६–२७, नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, कमलादीमा सम्पन्न भयो । नवौं राष्ट्रिय सम्मेलनपछि तीन वर्षको आफ्नो समयसीमामा सम्पन्न यो सम्मेलनमा देशभरका प्रगतिशील स्रष्टाहरूले उत्साहपूूर्वक भाग लिएका थिए । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको सभाकक्षमा सम्पन्न भएको सम्मेलनको उद्घाटन प्रधानमन्त्री के.पी. शर्मा ओलीले गर्नुुभएको थियो ।
प्रमुख अतिथि के.पी. शर्मा ओलीले १० वटा मैनबत्ती बालेर सम्मेलनको उद्घाटन गर्नुुभएको थियो । सम्मेलनको अघिल्लो दिन भएको उद्घाटन सत्रको कार्यक्रमको अध्यक्षता प्रलेस अध्यक्ष अमर गिरी एवम् महासचिव मित्रलाल पंज्ञानीले सञ्चालन गर्नुुभएको थियो । सो समारोहमा प्रलेस उपाध्यक्ष सत्य पहाडीले स्वागत मन्तव्य दिनुु भएको थियो । उद्घाटन सत्रको कार्यक्रममा राष्ट्रिय जनसांस्कृतिक महासंघका अध्यक्ष खगेन्द्र राई, एकिकृत अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघका अध्यक्ष मातृका पोखरेल, रक्तिम सांस्कृतिक परिवारका अध्यक्ष जीवन शर्मा, अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघका अध्यक्ष ईश्वरचन्द्र ज्ञवाली, अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघका अध्यक्ष माइला लामा, प्रगतिशील सांस्कृतिक समाजका संयोजक कृष्णहरि भट्ट, क्रान्तिकारी सांस्कृतिक विङ्सका संयोजक पुुन्य गौतम ‘विश्वास’ ले शुुभकामना दिनुुभएको थियो ।
बन्द सत्र
२०७२ चैत्र २६ गते बेलुुका र चैत्र २७ गतेका दिन बन्द सत्रको कार्यक्रम सम्पन्न भयो । बन्द सत्रको कार्यक्रमको अध्यक्षता अध्यक्ष अमर गिरी र सञ्चालन महासचिव मित्रलाल पंज्ञानीले गर्नुुभएको थियो । बन्द सत्रमा प्रगतिशील साहित्यको क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान दिने स्रष्टाहरू खगेन्द्र संग्रौला, विमल निभा, राम विनय, कविता पौडेल एवम् झपेन्द्र वैद्यलाई सम्मानित गरिएको थियो । कार्यक्रममा सम्मानित स्रष्टाहरुले आफ्नो मन्तव्य राख्नुुभएको थियो । सम्मानित स्रष्टाहरूलाई अध्यक्ष अमर गिरीले सम्मानपत्र प्रदान गर्नुुभएको थियो । सम्मेलनले प्रलेस अध्यक्ष डा. अमर गिरीको संयोजकत्वमा प्रा.डा. जगदीशचन्द्र भण्डारी एवम् बलराम तिमिल्सिना सदस्य रहनुुभएको विधान संशोधन समिति गठन गरेको थियो । कार्यक्रममा महासचिव मित्रलाल पंज्ञानीले सांगठनिक प्रतिवेदन, कोषाध्यक्ष विष्णु भण्डारीले आर्थिक प्रतिवेदन एवम् विधान संशोधन समितिका तर्फबाट प्रा.डा. जगदीशचन्द्र भण्डारीले विधान संशोधन प्रतिवेदनको प्रस्तुुतिपछि केन्द्रीय समितिको विघटन गर्दै एक अध्यक्ष मण्डलको प्रस्ताव गरियो । सो अध्यक्ष मण्डलमा निनुु चापागाईँ, प्रा. केशव सुुवेदी एवम् प्रा.डा. ताराकान्त पाण्डेय रहनुुभएको थियो । उक्त अध्यक्ष मण्डलको गठन पश्चात सम्मेलनमा सहभागी प्रतिनिधिहरूलाई विभिन्न समूूहमा विभाजन गरी अलग–अलग समूूहमा प्रतिवेदनमाथि छलफल भयो ।
समूूह विभाजन
समूूह एक–भेरी, कर्णाली, सेती, महाकाली । टोली नेता ः वीरबहादुुर चन्द, प्रस्तोता ः भुुवन बोहरा ‘निस्तेज’ ।
समूूह दुुई–राप्ती, धवलागिरी, लुुम्बिनी र गण्डकी । टोली नेता ः गोपीरमण उपाध्याय ।
समूह तीन–नारायणी, जनकपुुर, सगरमाथा । टोली नेता ः निमेष निखिल ।
समूुह चार–बाग्मती (काठमाडौं)÷उपत्यका बाहेकका जिल्ला ।
काठमाडौं (क)–टोली नेता ः हेमनाथ पौडेल, प्रस्तुुति ः भागवत आचार्य ।
(ख) टोली नेता ः वासुुदेव अधिकारी, असहमतिका बुुँदाहरू ः गुुरूङ सुुशान्त ।
(ग) टोली नेता ः युुवराज आस्तिक ।
(घ) टोली नेता ः समिर सिंह ।
(ङ) भक्तपुर, ललितपुुर, टोली नेता ः मनोहर लामिछाने ।
(च) काठमाडौं बाहेकका जिल्ला, टोली नेता ः ज्वालामुुखी ।
समूूह पाँच ः मेची, कोशी । समूूह नेता ः मिश्र बैजयन्ती ।
समूूह छलफलपछि आएका सुुझावहरूलाई समावेश गरी प्रतिवेदनहरूलाई अन्तिम रूप दिने वचनबद्धता जाहेर गरियो । अन्त्यमा सहभागीहरूले उठाएका सुुझावहरूलाई समेटी अन्तिम प्रतिवेदन तयार पार्नेगरी प्रतिवेदनहरू सर्वसम्मतिले पारित भयो । प्रतिवेदन पारित भइसकेपछि नयाँ केन्द्रीय समिति एवम् राष्ट्रिय परिषदको गठन प्रक्रिया सुुरू भयो । नयाँ समिति चयन गर्नका लागि अध्यक्ष मण्डलबाट निर्वाचन समितिको प्रस्ताव प्रस्तुुत गरियो । अध्यक्ष मण्डलबाट प्रस्तुुत निर्वाचन समितिलाई सर्वसम्मतिबाट समर्थन गरियो । निर्वाचन समितिको संयोजकमा हरिगोविन्द लुुइँटेल एवम् सदस्यमा उमेश उपाध्याय, महेश पौडेल (इस्माली) एवम् सत्य पहाडी रहनुुभएको थियो । केन्द्रीय समिति र राष्ट्रिय परिषदको निर्वाचन सर्वसम्मतिले सम्पन्न भयो । सम्मेलनपछि निर्वाचित समितिलाई निवर्तमान अध्यक्ष अमर गिरीले धन्यवाद ज्ञापन गर्नुुभएको थियो । अन्त्यमा अध्यक्ष मण्डलका संयोजक हरिगोविन्द लुुइँटेलले सबैलाई धन्यवाद दिँदै सम्मेलन समाप्तिको घोषणा गर्नुुभएको थियो ।
रामप्रसाद प्रदीपको साहित्यिक योगदान
—डा. अमर गिरी
रामप्रसाद प्रदीप प्रगतिवादी साहित्य क्षेत्रका एक महŒवपूर्ण व्यक्तित्व हुनुहुन्छ । सृजनात्मक एवं संस्थागत रूपबाट यस क्षेत्रमा उहाँले पु¥याउनु भएको योगदान उल्लेखनीय रहेको छ । आफ्नो सम्पूर्ण जीवन साहित्यका क्षेत्रमा लगाउनु हुने प्रदीप अब हाम्रो माझमा हुनुहुन्न । २०७३ वैशाख १७ गते उहाँको दुःखद निधन भयो । वि.सं. २००४ सालमा अर्घाखाँचीको पोखराथोक गाविस –३ खिदिममा जन्मनु भएका प्रदीपले २०२३ सालतिरबाट साहित्यमा कलम चलाउन आरम्भ गर्नुभएको थियो । उहाँले मूलतः गीतगजल र नाटकहरू लेख्नुभयो र यिनै क्षेत्रमा उहाँको मुख्य योगदान पनि रहेको छ । ‘पचास रूपिँयाको तमसुक’ (नाटक, २०२३), ‘मुलुकभित्र (नाटक, २०३०) ‘विस्फोट’ (गीत सङ्ग्रह, २०३६), ‘उपहार’ (गीत सङ्ग्रह, २०४६), ‘सपना उपहार देशलाई’ (२०५०, नाटक), ‘बेलाको बोली’ (गीत गजल सङ्ग्रह, २०६५), ‘राजधानी गाइड’ (२०५०) उहाँका प्रकाशित कृति हुन् । ‘पचास रूपियाँको तमसुक’र ‘सपना उपहार देशलाई’ नाटक सहलेखनमा तयार गरिएका कृतिहरू हुन् । यसरी प्रदीप आधा दर्जनभन्दा बढी कृतिका स्रष्टा देखिनुहुन्छ ।
प्रदीपका रचनाहरूमा परिवर्तनको स्वर पाइन्छ । नाटक होउन् वा गीतगजल, उहाँले आफ्ना रचनाहरूका माध्यमबाट नेपाली समाजमा सदियौँदेखि विद्यमान असमानता, अन्याय र उत्पीडनको विरोध गर्दै आफूलाई न्याय र समानताका पक्षमा उभ्याउनु भएको छ । नेपाली समाजको आमूल परिवर्तनको पक्षमा उभिनु उहाँका रचनाहरूको मुख्य विशेषता हो । नेपाल लामो समयदेखि सामन्तवादी उत्पीडनको सिकार हुँदै आएको छ । साम्राज्यवादी, प्रभुत्ववादी उत्पीडनको पीडा पनि यस मुलुकले खप्दै आएको पाइन्छ । प्रदीपले आफ्ना रचनाहरूमा सामन्तवादी, साम्राज्यवादी उत्पीडनको तीखो आलोचना गर्नुभएको छ र नेपाली समाजको आमूल परिवर्तनको सपना देख्नुभएको छ । उहाँका नाटकहरूमा नेपाली समाजको यथार्थको प्रतिबिम्बन मात्र पाइन्न, त्यसलाई बदल्ने चाहना पनि पाइन्छ । उहाँका नाटकहरूमा नेपाली समाजमा विद्यमान विषमता र त्यसको अन्त्यको चाहना प्रखर रूपमा अभिव्यक्त भएको छ । गीत गजलहरूले नेपाली समाजमा विद्यमान विकृति र विसङ्गति विरूद्ध सशक्त प्रहार गरेका छन् र परिवर्तनको स्वप्न सङ्गालेका छन् । आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिक, सांस्कृतिक विकृति र विसङ्गतिका विरूद्ध प्रहारका अतिरिक्त उहाँका गीत गजलहरूमा जीवनका अन्य पक्षहरूले पनि अभिव्यक्ति पाएका छन् ।
आफ्नो समयको यथार्थको उद्घाटन र त्यसमाथिको हस्तक्षेपका दृष्टिले उहाँका रचनाहरू महŒवपूर्ण रहेका छन् । समग्रमा भन्दा सामन्तवादी, साम्राज्यवादी उत्पीडनको विरोध र त्यसको अन्त्यको चाहना, राष्ट्रिय स्वाधीनता र स्वाभिमानको अभिव्यक्ति, न्यायपूर्ण एवं समतामूलक समाज निर्माणको आकाङ्क्षा, यथास्थिति, रूढि र अन्धविश्वासको विरोध, आमूल परिवर्तनको स्वप्न, सबै किसिमका विभेदहरूको प्रतिवाद, परिवर्तनका निम्ति चलेका सङ्घर्षहरूको समर्थन आदि उहाँका रचनामा पाइने मुख्य विशेषताहरू हुन् ।
प्रदीप बहुआयामिक व्यक्तित्वका धनी हुनुहुन्थ्यो । साहित्यका अतिरिक्त राजनीति, पत्रकारिता र साहित्यको संस्थागत विकासका क्षेत्रमा उहाँले दिनुभएको योगदान पनि महŒवपूर्ण रहेको छ । उहाँ आरम्भदेखि नै नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनसँग जोडिएर आउनुभयो र परिवर्तनका निम्ति चलेका सङ्घर्षहरूसँग आफूलाई जोड्नुभयो । कम्युनिष्ट आन्दोलनमा लागेकै कारण उहाँले तत्कालीन शासन व्यवस्थाको प्रहारको सामना गर्नुप¥यो । २०३४–०३५ मा रूपन्देहीमा उहाँमाथि राजकाज मुद्दा चलाइयो । २०४५–०४६ मा दाङमा सार्वजनिक मुद्दा लगाइयो । पञ्चायती व्यवस्थाका विरूद्ध क्रियाशील भएकै कारण उहाँले राजकाज र सार्वजनिक मुद्दा खप्नु परेको थियो । तत्कालीन प्रशासनले जतिसुकै दुःख दिए पनि उहाँ आफ्नो आस्था, आदर्श र प्रतिबद्धताबाट विचलित हुनु भएन । पञ्चायतका कठोर दिनहरूमा कैयौँले बाटो बिराएको पाइन्छ तर उहाँले बाटो बिराउनु भएन । आजीवन आफ्नो आस्था र आदर्शमा टिक्नुभयो र नेपाली समाजको परिवर्तनका निम्ति सङ्घर्षरत रहनुभयो । कम्युनिष्ट आन्दोलनसँग जोडिएर हिँड्दा उहाँले पाएका दुःखहरूको एक छुट्टै कथा छ तर यसले उहाँको ऊध्र्वगामी यात्रामा कुनै अवरोध गरेको पाइन्न ।
प्रदीपले प्रगतिवादी साहित्य, संस्कृतिको विकासमा संस्थागत रूपमा पनि महŒपूर्ण योगदान पु¥याउनु भएको छ । रूपन्देहीमा मोदनाथ प्रश्रित, जीवराज आश्रित, बुद्धिबहादुर थकाली आदिको सक्रियतामा स्थापित रेलीमाइ सांस्कृतिक सङ्गठनको उहाँ पनि एक संस्थापक सदस्य हुनुहुन्थ्यो । यस सङ्गठनले त्यस क्षेत्रमा सांस्कृतिक जागरण र परिवर्तनका निम्ति पु¥याएको योगदान महŒवपूर्ण रहेको छ । पञ्चायतका अँध्यारा दिनहरूमा यस सङ्गठनमार्फत पञ्चायत विरोधी चेतनाको निर्माणमा निकै ठूलो काम गरिएको पाइन्छ । रूपन्देहीमा साहित्यिक सांस्कृतिक संस्थाहरूको निर्माणमा पनि प्रदीपको उल्लेखनीय योगदान रहेको छ । रूपन्देहीमा अहिले साहित्यमा जुन सक्रियता पाइन्छ, यसको जगको निर्माणमा प्रदीपको पनि पसिना बगेको छ । प्रगतिशील लेखक सङ्घमा रहेर पनि उहाँले महŒवपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्नुभएको पाइन्छ । प्रगतिशील लेखक सङ्घको आठौँ राष्ट्रिय सम्मेलनबाट उहाँ सङ्घको उपाध्यक्षमा निर्वाचित हुनुभयो । अध्यक्ष घनश्याम ढकालको मोटरसाइकलको ठक्करबाट असामयिक निधन भएपछि प्रदीप प्रलेसको कार्यवाहक अध्यक्ष बन्नु भयो । प्रलेस गम्भीर आर्थिक सङ्कटका बीचबाट गुज्रिरहेको थियो । एकातिर नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलनको तयारी अर्कातिर गम्भीर आर्थिक समस्या, यसले उत्पन्न गरेको जटिलतालाई प्रदीपले चिर्नुभयो र केही ढिलो भएपनि नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलनको तयारी सम्भव भयो । नवौँ राष्ट्रिय सम्मेलनलाई सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्ने दृष्टिले प्रदीपको योगदान बिर्सनै नसकिने रहेको छ । प्रदीप संस्था सञ्चालनका दृष्टिले एक कुशल व्यक्तित्व हुनुहुन्थ्यो भन्ने कुरा प्रलेसमा उहाँले निर्वाह गर्नुभएको भूमिकाले देखाउँछ ।
नेपाली समाजको परिवर्तन तथा प्रगतिवादी साहित्यको विकासमा पत्रकारिताको क्षेत्रबाट उहाँले पु¥याएको योगदान पनि उल्लेखनीय रहेको छ । पत्रकारिता क्षेत्रको पनि उहाँ एउटा महŒवपूर्ण व्यक्तित्व हुनुहुन्थ्यो । सिद्धार्थ दैनिक, राप्ती समाचार, समालोचना दैनिक, भावना दैनिक, खलिहान साहित्यिक पत्रिकाको प्रकाशन, सम्पादनमा पनि उहाँ संलग्न रहनु भयो । राप्ती समाचार र खलिहान पत्रिका दाङबाट २०४१ सालतिरबाट प्रकाशित हुन आरम्भ गरेका थिए तर पञ्चायती दमनका कारण बीचमै तिनको प्रकाशन बन्द गर्नुप¥यो । अन्य पत्रिकाहरूको प्रकाशन रूपन्देहीबाट भएको थियो । प्रदीपले पत्रकारिताका क्षेत्रमा पनि निष्ठापूर्वक काम गर्नुभएको पाइन्छ । यस क्षेत्रबाट उहाँले जे जस्तो योगदान दिनुभएको छ, त्यो बिर्सनै नसकिने रहेको छ ।
साहित्यका क्षेत्रमा दिएको महŒवपूर्ण योगदानका कारण उहाँ विभिन्न पुरस्कार तथा साहित्यिक सङ्घ संस्थाहरूबाट सम्मानित हुनुभएको पाइन्छ । २०५६ मा उहाँ लुम्बिनी काठमाडौँँ सम्पर्क मञ्चद्वारा सम्मानित हुनुभयो । २०६२ सालमा दाङमा बसेर साहित्यका क्षेत्रमा दिएको योगदानका कारण राप्ती साहित्य परिषद्ले सम्मान ग¥यो । २०६२ सालमै प्रगतिशील लेखक सङ्घ रूपन्देहीले प्रगतिशील साहित्यका क्षेत्रमा दिएको महŒवपूर्ण योगदानका कारण उहाँको सम्मान ग¥यो । २०६३ मा उहाँ सिद्धार्थ साहित्य पुरस्कारद्वारा पुरस्कृत हुनुभयो । साहित्यका क्षेत्रमा पु¥याएको उल्लेखनीय योगदानका कारण उहाँलाई यो पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो ।
प्रदीप दुई पटक जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रको महाप्रबन्धक बन्नुभयो । उहाँको कर्मठ व्यक्तित्व, परिवर्तनका निम्ति उहाँले पु¥याएको योगदान, प्रेस र प्रकाशन सम्बन्धी उहाँमा रहेको अनुभवलाई हेरेर महाप्रबन्धकको जिम्मेवारी प्रदान गरिएको थियो । उहाँले आफूलाई प्रदान गरिएको जिम्मेवारी राम्रोसँग निर्वाह गर्नुभएको पाइन्छ । दिइएको जिम्मेवारी राम्रोसँग पूरा गर्नु उहाँको विशेषता नै थियो । जुन जुन संस्थामा बसेर उहाँले काम गर्नुभयो, राम्रो ढङ्गले आफ्नो जिम्मेवारीको निर्वाह गर्नु भयो । जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रमा उहाँले निर्वाह गर्नुभएको भूमिकालाई हेर्दा उहाँ एउटा राम्रो प्रशासक र व्यवस्थापक हुनुहुन्थ्यो भन्ने पनि स्पष्ट हुन्छ ।
समग्रमा भन्दा प्रदीप नेपाली प्रगतिवादी साहित्य क्षेत्रका बिर्सनै नसकिने र नहुने व्यक्तित्व हुनु हुन्छ । जीवनभर उहाँ प्रगतिशील साहित्यिक सांस्कृतिक क्षेत्रमा क्रियाशील हुनुभयो । आफ्नो आस्था र प्रतिबद्धतामा अडिग रहनुभयो । पञ्चायतका कठिन दिनहरूमा परिवर्तनका निम्ति उहाँले गरेका सङ्घर्षहरू विशेष रूपमा स्मरणीय छन् । प्रगतिवादी क्षेत्रमा मात्र होइन, सिङ्गो नेपाली साहित्यमै खासगरी गीत गजल र नाटकका माध्यमबाट उहाँले दिएको योगदान महŒवपूर्ण रहेको छ । उहाँ अब हाम्रो सम्झनामा मात्र जीवित हुनुहुन्छ । उहाँको योगदानलाई सम्झनु र त्यसको समुचित मूल्याङ्कन गर्दै उहाँप्रति सम्मान व्यक्त गर्नु हामी सबैको दायित्व हो । प्रगतिवादी साहित्यका क्षेत्रमा व्यक्तिले पु¥याएको योगदानको समुचित मूल्याङ्कन हुन नसकेको कटु यथार्थ पनि हाम्रा अगाडि छ । मरेपछि व्यक्तिले दिएको योगदानलाई पनि बिर्सदै जाने प्रवृत्ति राम्रो होइन । यो प्रगतिशील संस्कृतिभित्र पर्दैन । मृत्युपछि पनि व्यक्तिको योगदानको समुचित मूल्याङ्कनलाई महŒव दिनु, उसबाट सिक्नु र अरूलाई पनि सिक्न प्रेरित गर्नु प्रगतिवादी स्रष्टाहरूको दायित्व हो । हामी आफ्नो यस दायित्वको निर्वाहमा चुक्ने छैनौँ ।
अन्तर्वार्ता
संगठित रूपमा प्रगतिशील आन्दोलनमा देखिने तर लेखनमा प्रगतिशील चिन्तन कतै नआउने समस्या बढ्दै गएको छ
- मातृका पोखरेल
अध्यक्ष
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपाल
(मातृका पोखरेल नेपालको प्रगतिवादी आन्दोलनमा महत्वपूूर्ण योगदान दिनुुभएका स्रष्टा हुुनुुहुुन्छ । वि.स. २०२३ सालमा उदयपुुरको ठानागाउँ–४, थामखर्कमा जन्मनुुभएका पोखरेलले नेपाली प्रगतिवादी साहित्यिक–सांस्कृतिकमा आबद्धता जनाउँदै महत्वपूूर्ण संस्थागत योगदान दिनुुका साथै नेतृत्वदायी भूूमिका समेत कुुशलतापूूर्वक निर्वाह गरिसक्नुु भएको छ । विशेषतः आख्यान एवम् कविता विधामा कलम चलाउँदै लेखनमा स्तरियता कायम गरिसक्नुु भएका पोखरेलले प्रगतिशील लेखक सङ्घका विभिन्न जिम्मेवार तहमा रहेर विगतमा महत्वपूूर्ण भूूमिका निर्वाह गरिसक्नुुभएको छ । हाल प्रगतिशील लेखक सङ्घका केन्द्रीय अध्यक्षका रूपमा रहनुु भएका पोखरेलसँग प्रगतिशील लेखक सङ्घका वर्तमान कार्यक्रम एवम् भावी योजनाका बारेमा केन्द्रित रहेर गरिएको वार्ताका महत्वपूूर्ण अंशहरू :)
१. देशको पछिल्लो परिवर्तित राजनीतिक सन्दर्भमा प्रलेसको दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनलाई कसरी हेर्नुुहुुन्छ ?
हाम्रो देशमा भरखरै मात्र परिवर्तनको एउटा महत्वपूूर्ण खुुटकिलोमा उक्लिएको हो । धेरै लामो इतिहास बोकेको राजतन्त्र ढलेको छ । धर्मनिरपेक्षता घोषणा भएको छ तर यी परिवर्तनको आभास जनताको ढुुकुुढुुकीमा अझै पुुग्न सकिरहेको छैन । परिवर्तनलाई यो उचाइमा पुु¥याउन प्रगतिशील लेखक सङ्घसँग आबद्ध स्रष्टाहरूको महत्वपूूर्ण भूूमिका छ । २००९ सालमा प्रगतिशील लेखक सङ्घ बन्यो । यो संस्था बन्नुुभन्दा पहिले पनि प्रगतिशील स्रष्टाहरूले समाज रूपान्तरणमा महत्वपूूर्ण भूूमिका निभाएका थिए । त्यस यताका सम्पुुर्ण सामाजिक रूपान्तरणका आन्दोलन र गतिविधिहरूमा प्रगतिशील लेखकहरूको भूूमिका अग्रणी छ । एउटा राजनीतिक परिवर्तनबाट गुुज्रदैगुुुज्रदै हामीले दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन सम्पन्न गरेका छौं । हामीले लडेर ल्याएका उपलब्धीहरू अझै पनि संस्थागत हुन सकेका छैनन् । गुुमेको स्वर्ग फिर्ता लिन प्रतिगामी शक्तिहरू संगठित ढङ्गले लागिपरेका छन् । यो अवस्थामा हाम्रो जिम्मेवारी उतिकै बढेर गएको छ । दशौं राष्ट्गिले लागिपरेका छन् । यो अवस्थामा हाम्रो जिम्मेवारी उतिकै बढेर गएको छ । दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन पश्चात बनेको समितिले यी विषयहरूलाई प्राथमिकताका साथ हेर्न सक्नुुपर्छ ।
२. प्रलेस देशका वाम राजनीतिक आस्था निकटका स्रष्टाहरूको साझा लेखकीय मोर्चा हो । यसमा अहिले के कस्ता स्रष्टाहरू समेटिएका छन् ?
नेपालका वामपन्थी पार्टीहरू र तिनका साहित्यिक सांस्कृतिक मोर्चाहरूमा भएको टुुटफुुटसँगै प्रगतिशील लेखक सङ्घले पनि साझा मोर्चाको रूप धारण ग¥यो । तर वामपन्थी आन्दोलनको टुुटफुुटले प्रगतिवादी विचार बोकेका धेरै स्रष्टाहरू स्वतन्त्र रूपमा क्रियाशील हुनपुुगे । उनीहरू लेखकीय माध्यमबाट प्रगतिशील आन्दोलनमै क्रियाशील भए । यसप्रकारका स्वतन्त्र लेखकको संख्या निकै ठूूलो छ । प्रगतिशील लेखकहरूको यो संगठित आन्दोलनमा स्वतन्त्र रूपमा क्रियाशील स्रष्टाहरूलाई समेट्न जरूरी छ । त्यसैले यतिबेलाको प्रगतिशील लेखक सङ्घमा राजनीतिक पार्टी निकटका सांस्कृतिक मोर्चा एवम् साहित्यिक मोर्चाहरूमा क्रियाशील र स्वतन्त्र ढङ्गमा सिर्जनाकर्ममा लागिरहेका सम्पुुर्ण स्रष्टाहरू सहभागी छन् । प्रगतिशील लेखक सङ्घमा अझै धेरै स्रष्टाहरू समेटन सकिएको छैन । हामीले चाहेर पनि केहीलाई समेटन सक्ने स्थिति छैन । कतिपय प्रगतिशील स्रष्टाहरु यस्ता हुुनुुहुुन्छ, उहाँहरू संगठित हुनुुलाई सिर्जनशीलतामा अवरोध आउने ठान्नुुहुुन्छ । केही प्रगतिशील सांस्कृतिक मोर्चाका साथीहरु अझै पनि सल्लाह गरेरै प्रलेस भन्दा बाहिर बसिरहनुु भएको छ । हामी उहाँहरु सबैसँग नियमित संवादमै छौं र उहाँहरुलाई समेटने प्रयत्न गरिरहेका छौं । तर पनि मूूलतः नेपालमा प्रगतिशील लेखकहरू, साहित्यकारहरूको साझा मोर्चा बन्न यो सङ्घ सफल भएको छ ।
३. नेपालमा ठूूलो संख्यामा साहित्यिक सङ्घसंस्थाहरू क्रियाशील छन् । यस्ता सङ्स्थाहरू भन्दा प्रलेसको विशिष्टतम पक्ष के हो भन्ने ठान्नुुहुुन्छ ?
नेपालमा साहित्यिक संस्थाहरूको संख्या ठूूलो छ र यो संख्या बढ्दै गएको छ । यसलाई अत्यन्तै सकारात्मक रूपमा लिनुुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ । विभिन्न कार्यक्रमहरूमा सहकार्य गर्दा के देखिन्छ भने करिब पाँच दर्जनको संख्यामा उपत्यकामै प्रगतिशील संघसंस्थाहरू क्रियाशील छन् । आफैले नेतृत्व लिएको संस्थालाई यो सबैभन्दा बेग्लै र विशेष संस्था भनेर घोषणा गर्नुु त्यति राम्रो नहोला । मूूल कुरो समयको आवश्यकतालाई प्रगतिशील लेखक सङ्घले कसरी सम्बोधन गर्न सक्छ भन्ने हो । यो नेपालको सबैभन्दा पुुरानो साहित्यिक संस्था हो । यो निर्विवाद कुरा हो । नेपाली लेखक सङ्घले आफ्नो स्थापनाकाललाई वि.स. २००८ साललाई बताए पनि त्यो कतैबाट पुुष्टि भएको छैन । त्यति मात्र होइन, त्यहीँभित्र क्रियाशील स्रष्टाहरूले पनि त्यो प्रश्न उठाइसक्नुु भएको छ । त्यसैले प्रगतिशील लेखक सङ्घ नेपालकै सबैभन्दा पुरानो साहित्यिक संस्था हो त र पुुरानो संस्था हुनेबित्तिकै विशिष्ट भइहाल्छ भनेर कदापि बुुझ्नुु हुुँदैन । नेपाली साहित्यको अग्रगामी चेतना सहितको सिर्जनशील प्रतिभाहरूलाई एकिकृत गरेर अघिल्तिर बढाउन सकिएन भने हाम्रो दायित्व पुुरा हुुँदैन । प्रलेसको विगत निरंकुुशताका विरूद्ध विरूद्ध जुुझेको गौरवमय इतिहासका रूपमा रहेको छ । निरङ्कुुशता विरूद्धको सङ्घर्षमय इतिहास मात्र होइन, सिर्जनाको क्षेत्रमा पनि प्रगतिशील लेखन अहिलेसम्म आइपुुग्दा मूूलधारका रूपमा स्थापित भइसकेको छ । यी दुुवै सिर्जना र सङ्घर्षका क्षेत्रमा प्रगतिशील लेखक सङ्घले नेतृत्व प्रदान गरेर विशिष्ट भूूमिका निर्वाह गरेको छ । प्रगतिशील लेखक सङ्घलाई फगत एउटा सङ्गठनका रूपमा मात्र बुुझिनुु हुुँदैन । यो एउटा आन्दोलनको नाम हो ।
४. प्रलेसको परिमार्जित विधान अनुुसार यसको साङ्गठनिक स्वरुप र सिर्जनात्मक आयामहरूलाई कसरी अगाडि बढाउने योजना बनाउनुु भएको छ ?
दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनले परिमार्जन गरेको विधान अनुुसार यसको सांगठनिक स्वरुपमा केही परिवर्तन भएको छ । देश संघीय ढाँचामा गइसकेका कारण प्रलेसको सांगठनिक संरचना संघीय स्वरुपकै हुनुु स्वभाविक हो । सोही अनुुरूप अबको यसको संगठनात्मक स्वरूप केन्द्रीय समिति, प्रदेश समिति र जिल्ला वा शाखा समितिको रूपमा रहने छ । अब प्रदेश समिति पनि कार्यकारी भूूमिकामा हुुनेछ । प्रदेशहरूले आफै कार्यक्रमहरू तय गर्न सक्नेछन् । विभिन्न भाषासँग सम्बन्धित प्रगतिशील साहित्यको कार्यक्रमहरू पहिलेभन्दा बढी आयोजना हुुनेछन् । यो कार्यकालमा धेरै विभागहरू बनेका छन् । विभागहरूले विभिन्न प्रदेशमा गर्ने गरी महत्वपूूर्ण कार्यक्रमहरु अघि सारेका छन् । नयाँ सांगठनिक स्वरुपका कारणले पनि प्रलेसको गतिविधिमा अझ बढी उत्साह पैदा हुने आधार तयार भएको छ ।
५. प्रलेसको सांगठनिक स्वरूप अनुुसार यसका क्रियाकलापमा के कस्ता चुुनौतिहरू देख्नुु भएको छ ?
यसको सांगठनिक स्वरुपलाई अघिल्तिर राखेर हेर्दा प्रगतिशील लेखक सङ्घ चुुनौती नै चुुनौतीले भरिएको संस्था हो जस्तो लाग्छ । यो संस्था धेरैवटा संस्थाहरू र स्वतन्त्र ढङ्गले क्रियाशील स्रष्टाहरूको साझा मोर्चा हो । सांगठनिक रूपमा मात्र होइन, वैचारिक रूपमा पनि यो संघमा विविध प्रकारका स्रष्टाहरू हुुनुुहुुन्छ । त्यही कारण पनि स्वभावतः यो चुुनौतीपूूर्ण संस्था हुने नै भयो । यो संस्था धेरै सांस्कृतिक संस्थाहरूको साझा मोर्चा हो तर यो सबैको हुने र उत्तरदायित्वका हिसाबले कसैको पनि नहुने जस्तो भएको छ । सांगठनिक रूपमा सबैभन्दा ठूूलो चुुनौती यही नै हो । यसमा आबद्ध स्रष्टाहरू आ–आफ्ना संगठनमा सक्रिय हुने तर यहाँ भने सक्रिय हुन नपर्ने जस्तो कहिलेकाँही देखिने पनि गरेको छ । जुुनजुुन संस्थाले निर्णय गरेर प्रलेसमा प्रतिनिधिहरू पठाउँछन्, त्यसपछि त्यो संस्थाले प्रलेसको काम, गतिविधि कस्तो भइरहेको छ भने कुुनै अनुुगमन गरेको पाइँदैन । यस्तै चुुनौतीहरूकै बिचमा भएपनि अब एउटा सङ्गठनमा नभएर आन्दोलन नै भएका कारण कहिले धेरै कहिले थोरै काम गर्दै आफ्नो उद्देश्यमा निरन्तर क्रियाशील छ ।
६. प्रलेसमा नयाँ पुुस्ताका लेखक, स्रष्टाहरूलाई आवद्ध गराउने के कस्ता कार्यक्रमिक योजनाहरू छन् ?
प्रगतिशील लेखक सङ्घमा अझै पनि धेरै स्रष्टाहरू छुुटिरहनुुभएको छ । दशौं राष्ट्रिय सम्मेलनबाट प्रलेसमा आबद्ध हुन नसकेका स्रष्टाहरूलाई कसरी समेट्ने भन्ने बारेमा केही सांस्कृतिक मोर्चाहरूमा व्यापक छलफलहरू भए । अझ भन्ने हो भने एकिकृत अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासङ्घभित्र एजेण्डाकै रूपमा छलफल भयो । प्रगतिशील आन्दोलनलाई प्राथमिकताका साथ नयाँ पुुस्तामा पुु¥याउनुुपर्छ भनेर विशेष छलफल भयो । अझ सांस्कृतिक मोर्चाहरूमा पनि छलफल चलेको हुनुुपर्छ । त्यही कारण यो सम्मेलनमा पहिलेको तुुलनामा युुवाहरूको उपस्थिति अझ सबल देखियो ।
अर्को पक्ष, हामी भरखरै मात्र केन्द्रीय समितिको बैठक बसेर कार्यक्रमहरू बनाउँदैछौं । नयाँ पुुस्ता केन्द्रित कार्यक्रम ल्याउनुुपर्छ भन्ने बारेमा नेतृत्वमा रहेका हामी सबैको साझा धारणा हो । प्रगतिशील लेखक सङ्घका केही जिल्ला समितिहरू प्रत्येक महिना नयाँनयाँ स्कुुल र कलेजहरूमा कार्यक्रम लिएर जाने तयारी गरिरहेका छन् । अगामी दिनमा सचेतपूूर्वक नयाँ पुुस्तामा पुुग्ने कार्यक्रम बनाउन हामी मेहनत गर्दछौं ।
७. मुुलुुकको पछिल्लो राजनीतिक घटनाक्रम अनुुसार प्रगतिशील स्रष्टाहरूको मूूल दायित्व के हुनसक्छ ?
यस बिचमा नेपाली समाजमा महत्वपूूर्ण परिवर्तनहरू आएका छन् । तर परिवर्तनहरू व्यवस्थ्ति रुपमा संस्थागत हुन सकेका छैनन् । जनयुुद्ध र जनआन्दोलनले ल्याएको अभूूतपुुर्व जागरण पश्चात नेपाली जनतामा पुनः निरासा पैदा हुन थालेको छ । लोकतन्त्रको मूूल मर्मलाई आत्मसात गर्दै जनताको समस्या समाधान गर्न ठोस पहल हुन सकेन । यो हामी सबैको लागि दुुःखदायी कुुरा हो । परिवर्तनको प्रक्रियालाई लक्षित वर्गसम्म पुुगाउन सकेन भने त्यो परिवर्तनको कुुनै अर्थ छैन । प्रगतिशील लेखक सङ्घ एक जिम्मेवार र ऐतिहासिक दायित्व बोकेको संस्था पनि भएको कारण परिवर्तनको यस प्रक्रियालाई लक्षित वर्गसम्म पुु¥याउने प्रयत्न गर्नुु प्रलेसको पनि दायित्व हो ।
एकातिर प्रगतिशील लेखक सङ्घले यो दायित्वलाई निर्वाह गर्नुु छ भने अर्कोतिर यो संस्था आफैमा वैचारिक संस्था पनि हो । वैचारिक चुुनौतीहरूबाट यो संस्था थेचारिएको छ । प्रगतिशील खेमा र समानान्तर खेमाका रचनाहरू उस्तैउस्तै छन् भन्ने आलोचना बढ्दै छ । संगठित रूपमा प्रगतिशील आन्दोलनमा देखिने तर लेखनमा प्रगतिशील चिन्तन कतै नआउने समस्या बढ्दै गएको छ । यो सबै विचारधाराको प्रष्टता नभएकोले हो । दृष्टिकोणको समस्यालाई हल गर्ने दिशातिर ध्यान दिन सकिएन भने परिवर्तित सन्दर्भमा प्रगतिशील लेखकहरूले आफ्नो दायित्व निर्वाह गर्न सक्दैनन् ।
प्रगतिशील स्रष्टाहरूको अर्को महत्वपूूर्ण दायित्व सिर्जनात्मक दायित्व नै हो । सुुन्दर प्रगतिशील साहित्यले अन्र्तवस्तुु र रूपको समन्वयको माग गर्दछ । हाम्रो आन्दोलनमा यो समस्या टड्कारो रूपमा देखिएको छ । सुुन्दर अन्र्तवस्तुु भएका रचनामा रूप नहुने सुुन्दर रूप भएका रचनामा अन्र्तवस्तुु नहुने जस्ता समस्याहरू छन् । यो पाटोलाई ध्यान पुु¥याउन सकिएन भने हाम्रा रचनाहरू मानिसले रूचिका साथ ग्रहण गर्दैनन् । प्रगतिशील स्रष्टाहरूले यसतर्फ सोच्न जरूरी छ ।
८. स्रष्टाहरू सत्ताका प्रतिपक्ष हुुन् भनिन्छ । तपाँई नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद सदस्य पनि हुनुुहुुन्छ ? तपाँई आफ्नो भूूमिकालाई कसरी मूूल्याङ्कन गर्नुुहुुन्छ ?
स्रष्टाहरू सत्ताका प्रतिपक्ष हुुन्छन् भन्ने भनाई निकै पुुरानो भनाई हो । यो भनाईलाई लिएर मभित्र एउटा प्रश्न निरन्तर उठिरहन्छ । स्रष्टाहरू के कुरामात्र उठाइदिन्छन् ? उनीहरू आफूूले उठाएको कुुराप्रति जिम्मेवारी लिँदैनन् ? यो प्रश्न मभित्र बारम्बार घुुमिरहन्छ । मानिलिउँ, स्रष्टाहरूको समाज यस्तो होस्, देश यस्तो होस् भन्ने भन्ने आग्रह होला, हुुन्छ नै । त्यो आग्रह नहुने हो भने स्रष्टाहरूले उठाएको कुुराको महत्व पनि हुने थिएन । तर स्रष्टाले उठाएको कुुरो सबै प्राप्त भयो भने त्यो स्रष्टा प्रतिपक्षमा बस्न कति उपयुुक्त होला ? मेरो मनमा यो प्रश्न बारम्बार उठिरहन्छ । हामी स्रष्टाहरूले एउटा उत्कृष्ट समाजको परिकल्पना गरेका छौं । हामीले भनेको समाज प्राप्त भएपछि हामी प्रतिपक्षमा बसिरहन्छौं कि के गर्छौं ? यो प्रश्नतिर पनि एकपल्ट घोत्लिनुुपर्छ जस्तो लाग्छ ।
अब नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको सन्दर्भ २०६२–०६३ को जनआन्दोलन र जनयुुद्धले ल्याएको परिवर्तनपछि हामीले पनि प्रज्ञा प्रतिष्ठानको लोकतान्त्रिकरणको कुुरा उठायौं । प्रगतिशील लेखक सङ्घले नै संस्थागत रूपमा उठाएको थियो । प्रगतिशील लेखक सङ्घको नेतृत्व तहमा रहनुु भएका साथीहरू नै मूूल नेतृत्व तहमै रहनुुभएको संस्था लोकतान्त्रिक स्रष्टाहरूको संयुुक्त मञ्चले नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको लोकतान्त्रिकरण गर्ने सवालमा निकै ठूूलो भूूमिका निर्वाह गरेको थियो । त्यसबेला देखि हामीले उठाएका सवालहरू अहिले पनि यथावत छन् । केही साथीहरूलाई नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको प्राज्ञ परिषद सदस्य र प्रगतिशील लेखक सङ्घको अध्यक्ष दुुवै हुुँदा केही अन्र्तविरोध हुुन्छ की भन्ने लागिरहेको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा पनि अहिले आन्दोलनबाटै आएको नेतृत्व छ । सबैजसो समाज रूपान्तरणमा आफ्नो भूूमिका खेलेकै साथीहरू हुुनुुहुुन्छ । प्रज्ञालाई लोकतान्त्रिकरण गर्नुुपर्छ भन्ने कुुरामा कसैको विमति छैन । तर सबैको एउटै धारणा छैन । त्यहाँ प्रगतिशील लेखक सङ्घसँग आबद्ध आबद्ध साथीहरू मात्र हुुनुुहुुन्न । केही कुुराहरू जो गर्न सकिन्थ्यो, त्यो गर्न सकिएको छैन, त्यो पक्कै हो । हामी सहभागी भएपछि प्रकाशनको क्षेत्रमा केही महत्वपूूर्ण कामहरू भएका छन् ।
९. प्रलेसको तिन वर्ष कार्यकालका कार्ययोजनाहरू बारे केही बताइदिनुु हुुन्छ कि ?
प्रलेसले यस वर्ष सम्पन्न गर्ने कार्ययोजनाहरू केन्द्रीय समितिको बैठक बसेर अन्तिम रूप दिने निर्णय हुन बाँकी नै छ । दशौं सम्मेलन देखि अहिलेसम्म जति कार्यक्रम आयोजना गरिए, ती सबै सचिवालयका निर्णयका आधारमा गरिएका थिए । यही असोज ४ गते केन्द्रीय समितिको बैठक बस्दैछ । यस बैठकले यस वर्षभरीको कार्यक्रम तय गर्नेछ । त्यसैगरी यस वर्षको अन्तिममा आयोजना गरिने राष्ट्रिय परिषदको बैठकले अर्को वर्षको कार्यक्रम तय गर्ने छ । मूूलतः यस वर्ष प्रत्येक सातैवटा प्रदेशमा विभिन्न वैचारिक एवम् सिर्जनात्मक कार्यक्रमहरू आयोजना गरिनेछन् । यसै वर्ष भित्र सबै प्रदेशहरूमा प्रदेश भेला र सम्मलेन जस्ता सांगठनिक कार्यहरू पनि साथसाथै सम्पन्न हुुनेछन् । कामहरूको सूूची हामीहरूकहाँ निकै लामो छ । साथीहरूको अपेक्षा बढिनै रहेको छ । विचारधारात्मक र सिर्जनात्मक दुुवै कार्यक्रमहरूलाई प्राथमिकताका साथ अघि बढाउनुुपर्छ भन्ने लागेको छ । त्यही अनुुरूपमा कार्यक्रमहरू अघि सार्ने योजनामा छौं । प्रगतिशील लेखक सङ्घलाई प्रभावकारी संस्थाको रुपमा विकास गर्न अझै प्रशस्त गर्न जरुरी छ ।
प्रस्तुुति : आर. एम्. डङ्गोल
प्रस्तुुति : आर. एम्. डङ्गोल
प्रगतिशील लेखक सङ्घ सचिवालय बैठकले गरेका महत्वपूूर्ण निर्णयहरू
प्रगतिशील लेखक सङ्घको दशौं राष्ट्रिय सम्मेलन यता सचिवालय बैठकले गरेका महत्वपूूर्ण निर्णयहरू यस प्रकार रहेका छन् ः
(१) मिति २०७३ वैशाख ३१ को सचिवालय बैठकले रिक्त दुई राष्ट्रिय परिषद् सदस्यमा सर्वसम्मतिबाट खोटाङका अटल क्रान्तिकारी र सुर्खेतका जगत् वाशिष्टलाई मनोनयन गर्ने निर्णय गरेको छ ।
(२) मिति २०७३ वैशाख ३१ को सचिवालय बैठकले छलफल र सहमति अनुसार निम्न सदस्यहरू रहेको सल्लाहाकार परिषद् गठन गर्ने निर्णय ग¥यो ः
क्र.स. नामथर सम्पर्क
१. अनिल शर्मा ‘विरही’ ढडछज्ञण्द्दढढढज्ञ
२. डा. अमर गिरी ढडद्धज्ञद्धछघछण्द्ध
३. आनन्ददेव भट्ट ०१–४८८०७४६
४. आहुती ९८५११५२८५०
५. इन्द्र रेग्मी ९८४५०५५२९२
६. ईश्वरचन्द्र ज्ञवाली ढडछज्ञज्ञछण्छघछ
७. कमल जङ्गली आचार्य ९८४२६२२१५५
८. प्रा. केशव सुवेदी ढडछज्ञण्ठठछद्धद्द
९. कुन्ता शर्मा ९८५२०४९१३०
१०. प्रा.डा.जगदीशचन्द्र भण्डारी ढडछज्ञघघटढढघ
११. जीवन शर्मा ९८४१२९८५४२
१२. प्रा.डा. ताराकान्त पाण्डेय ढडछज्ञद्दघछछघड
१३. नारायण ढकाल ढडछज्ञण्ण्घण्डज्ञ
१४. निनु चापागाईँ ढडद्धज्ञद्धघठडज्ञघ
१५. पूर्ण वैद्य
१६. प्रदीप ज्ञवाली ढडछज्ञण्डडद्दद्दद्द
१७. भवानी क्षेत्री ९८५२६७७८०२
१८. भाष्कर ९८४६०४३९४८
१९. मणि थापा ढडछज्ञज्ञडठद्धज्ञट
२०. माइला लामा ९८५१०१९७८३
२१. मित्रलाल पंज्ञानी ढडछज्ञज्ञघद्धद्धटछ
२२. राम विनय ढडछज्ञज्ञघठछज्ञठ
२३. लोकनारायण सुवेदी ढडद्धज्ञछछद्धछद्धद्ध
२४. डा. विजय सुब्बा ढडछज्ञज्ञछद्दठण्ण्
२५. शशिधर भण्डारी ढडद्धज्ञठठघढछद्ध
२६. प्रा.डा. श्रीधर गौतम ९८४१२०९३९६
२७. श्यामप्रसाद शर्मा ०१४४१९८२८
२८. सरला रेग्मी
२९. हरिगोविन्द लुइँटेल ढडछज्ञण्ण्छज्ञघट
३०. हेमनाथ पौडेल ढडछज्ञज्ञघटढडद्द
सचिवालयले सल्लाहकार परिषदको संयोजकमा डा. अमर गिरी एवम् सचिवमा मित्रलाल पंज्ञानीलाई चयन गरेको छ ।
(४).संस्थाको बागबजारमा रहेको केन्द्रीय कार्यालयलाई व्यवस्थित रूपमा सञ्चालन गर्न र सचिवालयको कामलाई व्यवस्थित बनाउन राष्ट्रिय पार्षद पुण्य घिमिरेलाई कार्यालय सचिवको जिम्मेवारी दिने निर्णय गरियो ।
(५) मिति ०७३ असार १७ गतेको बैठकले निम्नानुसारको विभाग गठन गरी जिम्मेवारी दिने निर्णय ग¥यो ।
इतिहास लेखन विभाग
१. संयोजक ः राजबहादुर कुँवर
२. सचिव ः पुण्य घिमिरे
३. सदस्य ः कुशल बोगटी
४. सदस्य ः केवल विनाबी
५. सदस्य ः भीम रानाभाट
६. सदस्य ः रुपक अलङ्कार
७. सदस्य ः जनक रसिक
सम्पादन÷ प्रकाशन
१. संयोजक ः आर.एम्.डङ्गोल
२. सचिव ः सरिता तिवारी
३. सदस्य ः गौरी दाहाल
४. सदस्य ः रघुनाथ अधिकारी
५. सदस्य ः नारायण शर्मा
६. सदस्य ः भागवत आचार्य
७. सदस्य ः माधव घिमिरे ‘अटल’
विधागत विभाग
१. संयोजक ः खेम थपलिया
२. सचिव ः आर.सी. न्यौपाने
३. सदस्य ः दीपक सापकोटा
४. सदस्य ः गुरुङ सुशान्त
५. सदस्य ः मोदनाथ मरहठ्ठा
६. सदस्य ः टेकबहादुर बलम्पाकी
७. सदस्य ः शकुन्तला जोशी
८. सदस्य ः साधुराम नेपाल
९. सदस्य ः श्याम शाह
१०. सदस्य ः रमण पौडेल
११. सदस्य ः खगेन्द्र जोशी
१२. सदस्य ः जीत कार्की
१३. सदस्य ः स्वप्नील स्मृति
१४. सदस्य ः अटल क्रान्तिकारी
१५. सदस्य ः केशव थापा
आर्थिक विभाग
१. संयोजक ः विजयराज आचार्य
२. सचिव ः प्रकाश चापागाइँ
३. सदस्य ः विन्दा मैनाली
४. सदस्य ः युवराज नास्तिक
५. सदस्य ः लक्ष्मण बेल्बासे
६. सदस्य ः बालमुकुन्द कार्की
७. सदस्य ः बाबा बस्नेत
अन्तर्राष्ट्रिय विभाग
१. संयोजक ः सङ्गीत श्रोता
२. सचिव ः समीर सिंह
३. सदस्य ः डा. विदुर बस्ती
४. सदस्य ः निमेष निखिल
५. सदस्य ः मुुक्तान थेवा
६. सदस्य ः विनोदविक्रम के.सी.
७. सदस्य ः सरोज ओली
प्रचारप्रसार विभाग
१. संयोजक ः प्रकाश सिलवाल
२. सचिव ः चेतनाथ धमला
३. सदस्य ः धर्मेन्द्र कर्ण
४. सदस्यः हरिलाल महतारा
५. सदस्य ः अशोक कुँवर
६. सदस्य ः जगत् वाशिष्ट
७. सदस्य ः मिन बहादुर राना
महिला विभाग
१. संयोजक ः डा. विन्दु शर्मा
२. सचिव ः शेभा दुलाल
३. सदस्य ः भावना पाठक
४. सदस्यः वाङ्देल चेली
५. सदस्य ः विमला चन्द
६ं सदस्य ः मनु वि.क.
७. सदस्य ः रचना शर्मा
८. सदस्य ः जमुना श्रेष्ठ
९. सदस्य ः कल्पना चिलुवाल
बालसाहित्य विभाग
१. संयोजक ः होमशङ्कर बास्तोला
२. सचिव ः अर्जुन कार्की
३. सदस्यः माधव घिमिरे ‘अटल’
४. सदस्यः नवराज रिजाल
५. सदस्य ः लक्ष्मण उप्रेती
६. सदस्यः निलिमा पुन
७. सदस्य ः छायादत्त न्यौपाने
इतिहास तथा सामाजिक अध्ययन विभाग
१. संयोजक ः रामप्रकाश पुरी
२. सचिव ः लम्जेल सङ्घर्षशील
३. सदस्य ः रामचन्द्र नेपाल
४. सदस्य ः गोपाल वैद्य
५. सदस्य ः प्रमोद धिताल
६. सदस्य ः नारायण परिश्रमी
७. सदस्यः प्रदीप जैशी
मातृभाषा विभाग
१. संयोजक ः रोशन जनकपुरी
२. सचिव ः राजु स्याङ्तान
३. सदस्य ः केशव सुनाम
४. सदस्यः खोमा तरामु मगर
५. सदस्य ः आनन्दसुन्दर श्रेष्ठ
६. सदस्य ः वैधनाथ ठाकुर
७. सदस्यः गणेशकुमार राई
संस्कृति विभाग
१. संयोजक ः कृष्णहरि भट्ट
२. सचिव ः प्रकाश थापा
३. सदस्य ः स्ट्रगल राना
४. सदस्य ः जितबहादुर लामा
५. सदस्य ः आरोह नेपाली
६. सदस्यः युद्धविक्रम शाही
७. सदस्य ः बलबहादुर परियार
प्रवासी साहित्य विभाग
१. संयोजक ः पुण्य गौतम ‘विश्वास’
२. सचिव ः अनिल श्रेष्ठ
३. सदस्य ः रमेश शुभेच्छु
४. सदस्य ः चिरन पुन
५. सदस्य ः मधु क्षेत्री
६. सदस्य ः मधुकर थापा
७. सदस्य ः अर्जुन पौडेल ‘निर्जन’
प्रशिक्षण विभाग
१. संयोजक ः कृष्णराज अधिकारी
२. सचिव ः परशुराम कोइराला
३. सदस्य ः गोपिरमण उपाध्याय
४. सदस्य ः सिद्धबहादुर खड्का
५. सदस्य ः नमुना शर्मा
६. सदस्य ः लक्षीराम आचार्य
७. सदस्य ः आस्था के.सी.
यी विभागहरूको नियमित बैठक बसी विभिन्न निर्णयहरू लिइएको छ ।
(६).प्रदेश समितिको कार्यविधि सम्बन्धमा बैठकले प्रगतिशील लेखक सङ्घ, नेपालको प्रदेश समिति÷सम्मेलनका लागि निम्नानुसारको कार्यविधि तय गरेको छ :
६.१.प्रादेशिक उपाध्यक्षहरूको भूमिकाबारे
क. प्रदेश सम्मेलन नहुन्जेलसम्मका लागि प्रादेशिक उपाध्यक्षहरूले सम्बन्धित प्रदेशका निम्ति संयोजकको भूमिका निर्वाह गर्ने छन् ।
ख. सम्मेलनको पहिलो भेला÷सम्मेलनको अध्यक्षता प्रादेशिक उपाध्यक्षले गर्ने छन् ।
ग. प्रदेश सम्मेलन पश्चात् प्रादेशिक उपाध्यक्षले प्रदेशको गतिविधिलाई अगाडि बढाउन विधानत ः इन्चार्जको भूमिका निर्वाह गर्ने छन् ।
६.२. प्रदेशको तदर्थ समितिबारे
प्रादेशिक तदर्थ समितिमा केन्द्रीय समितिका अध्यक्ष, वरिष्ठ उपाध्यक्ष, महिला उपाध्यक्ष, सम्बन्धित प्रदे्शका उपाध्यक्षहरू र महासचिव बाहेक निम्नानुसारका व्यक्ति रहन सकने छन् ः
क. सम्बन्धित प्रदेशका पदाधिकारी
ख. केन्द्रीय सदस्य
ग. राष्ट्रिय परिषद् सदस्य
घ. प्रदेश अन्तर्गत रहेका जिल्ला समितिका सदस्यहरू
६.३.प्रादेशिक सम्मेलनको प्रतिनिधित्वको बारेमा
क. प्रदेशस्तरीय तदर्थ समितिका सम्पूर्ण सदस्यहरू
ख. जिल्ला कार्य समितिका सम्पूर्ण सदस्यहरू
ग. तदर्थ समितिको कूल सदस्य सङ्ख्याको २५% मनोनयन गरिएका सदस्यहरू
६.४. प्रदेश समितिको गठनबारे
क. प्रदेश समितिको गठन साझा मोर्चाको अवधारणा अनुसार छलफल र संवादका आधारमा गरिने छ ।
ख. समितिमा अध्यक्ष ः १, उपाध्यक्ष– महिला उपाध्यक्ष १ सहित–२, सचिव –१, सहसचिव –१, कोषाध्यक्ष –१ र आवश्यकता अनुसार २५ देख ४५ मा नबढ्ने गरी सदस्यहरू रहने छन् ।
विधानतः प्रदेश समतिको सम्मेलन चैत मसान्त सम्ममा सम्पन्न भइसक्नुपर्ने छ ।
७. योजना प्रस्ताव समिति सम्बन्धमा
अघिल्लो बैठकले थप गृहकार्य गरी योजना प्रस्ताव समिति गठन गर्ने निर्णय भए अनुसार बैठकले थप छलफल गरी विभागहरू, प्रादेशिक उपाध्यक्षहरूसँग समन्वय गरी वार्षिक, अवाधिक कार्ययोजनाको रूपरेखा तयार गर्नका लागि वरिष्ठ सचिव पुण्य गौतम ‘विश्वास’ को संयोजकत्वमा अन्य सचिवहरू सहितको योजना प्रस्ताव समिति गठन गर्ने निर्णय ग¥यो ।
८. मिति २०७३ भाद्र ९ गते गतेको सचिवालय बैठकले प्रलेस प्रतिभा पुुरस्कारका लागि प्रतिभा चयन गर्न प्रलेस केन्द्रीय उपाध्यक्ष डा. बिन्दुु शर्माको संयोजकत्वमा प्रलेस केन्द्रीय उपाध्यक्ष खेम थपलिया एवम् प्रलेस सचिवालय सदस्य आर.सी. न्यौपाने रहनुुभएको प्रतिभा छनौट समिति गठन ग¥यो । सो छनौट समितिले प्रलेस प्रतिभा पुुरस्कार समालोचक÷निबन्धकार विनोद मञ्जनलाई दिने निर्णय गरेकोमा सो छनौटलाई २०७३ भाद्र २८ गतेको सचिवालय बैठकले अनुुमोदन ग¥यो ।
९. मिति २०७३ भाद्र ९ गते प्रगतिशील लेखक सङ्घले नियमित रूपमा हरेक महिना प्रतिभा, विधा एवम् प्रवृत्तिलाई केन्द्रमा राखेर परिचर्चा कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने निर्णय गरेको छ । सो परिचर्चा कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने जिम्मेवारी प्रलेस केन्द्रीय उपाध्यक्ष पुुष्करराज भट्टलाई प्रदान गरेको छ ।
गतिविधि विशेष
१. श्यामप्रसाद शर्मालाई प्रलेसबाट अभिनन्दन–पत्र समर्पण
२०७३ वैशाख २९ गते नेपाली प्रगतिवादी साहित्यिक आन्दोलनका शिखर व्यक्तित्व प्रगतिवादी साहित्यकार एवम् प्रगतिशील लेखक सङ्घका संस्थापक अध्यक्ष श्यामप्रसाद शर्माको नागरिक अभिनन्दन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । साहित्यकार श्यामप्रसाद अभिनन्दन राष्ट्रिय समितिको आयोजनामा सम्पन्न उक्त समारोहको प्रमुुख आथित्यता सम्माननीय प्रधानमन्त्री के.पी. शर्मा ओलीले गर्नुुभएको थियो भने सभापतित्व सो अभिनन्दन समारोह समितिका अध्यक्ष एवम् वरिष्ठ कवि राम विनयले गर्नुुभएको थियो । सो कार्यक्रममा प्रगतिशील लेखक सङ्घको तर्फबाट अध्यक्ष मातृका पोखरेलले अभिनन्दित व्यक्तित्वलाई अभिनन्दनपत्र प्रदान गर्नुभएको थियो ।
२. प्रलेसका पूूर्व कार्यवाहक अध्यक्ष साहित्यकार रामप्रसाद प्रदीपको स्मृतिसभा सम्पन्न
प्रगतिशील लेखक सङ्घ, केन्द्रीय समितिको आयोजनामा यही २०७३ जेष्ठ १५ गते सांस्कृतिक योद्धा रामप्रसाद प्रदीपको स्मृतिसभा अनामनगरको सम्वाद डबलीमा सम्पन्न भएको छ । स्मृतिसभा प्रलेसका अध्यक्ष मातृका पोखरेलको सभापतित्व एवम् महासचिव आर.एम्. डङ्गोलको सञ्चालनमा सम्पन्न भएको थियो ।
सभामा विभिन्न वक्ताहरूले रामप्रसाद प्रदीपको व्यक्तित्वका विविध आयामका बारेमा चर्चा गर्नुुका साथै उहाँले दिनुु भएको योगदानको स्मरण गरेका थिए । सभामा कवि तथा नेकपा (एमाले) केन्द्रीय सचिव प्रदीप ज्ञवालीले रामप्रसाद प्रदीपमा चारवटा व्यक्तित्वहरू लोकतान्त्रिक योद्धा, सांस्कृतिक अभियन्ता, स्रष्टा र कुुशल व्यवस्थापक रहेको बताउनुुभयो । त्यस्तै रामप्रसाद प्रदीप एक सिर्जना अनुुरूपमो जीवन जिउने र आन्दोलनमा बलिदान गरे बापत प्रतिफलको आश नगर्ने गुुनासो रहित मानिस भएकोले उहाँबाट शिक्षा लिनुुपर्ने बताउनुुभयो । प्रगतिशील लेखक सङ्घका पूूर्व अध्यक्ष तथा कवि डा. अमर गिरीले रामप्रसाद प्रदीपले राप्ती क्षेत्रको साहित्यिक, सांस्कृतिक एवम् पत्रकारिता जीवनको स्मरण गर्दै एउटा पदको मोहरहित सरल जागरणकर्मी भएकाले उहाँका मौलिक र संयुुक्त कृतिहरूको उचित समीक्षा हुनुुपर्ने बताउनुु भयो । त्यस्तै प्रगतिशील लेखक सङ्घको आठौं राष्ट्रिय सम्मेलनबाट निर्वाचित उपाध्यक्ष तथा साझा प्रकाशन संचालक समिति सदस्य हरिहर खनालले सर्जक मात्र नभई संगठक पनि भएकोले नै नवौं राष्ट्रिय सम्मेलनको कुुशलतापूूर्वक व्यवस्थापन गरेको सम्झिनुुभयो ।
रामप्रसाद प्रदीपको जन्म २००४ साउन १ गते पोखराथोक अघाँखाँचीमा भएको थियो भने २०७३ वैशाख १७ गते काठमाडौंमा निधन भएको थियो । उहाँका हालसम्म चारवटा मौलिक कृतिहरू मुुलुुकभित्र (नाटक) २०३०, उपहार (गीतिसङ्ग्रह) २०४७, विष्फोटन (गीतसङ्ग्रह) २०३६, बेलाको बोली (गीत, गजलसङ्ग्रह) २०६५, सह लेखनमा पचास रुपैयाको तमसुुक (नाटक), २०२७, सपना उपहार देशलाई (नाटक) २०५० र राजधानी गाइड (पर्यटन सम्बन्धी पुुस्तक) रहेका छन् । उहाँले सिद्धार्थ दैनिक (२०३८), राप्ती समाचार साप्ताहिक (२०४१), खलिहान (साहित्यिक त्रैमासिक), समालोचना दैनिक र भावना दैनिक (२०६०) पत्रपत्रिकाको सम्पादन गर्नुभएको थियो ।
रेलिमाई सांस्कृतिक परिवारका संस्थापक सदस्य, राष्ट्रिय जनसांस्कृतिक मञ्चको संस्थापक सदस्य मात्र होइन, उहाँले जनसांस्कृतिक महासङ्घको केन्द्रीय सल्लाहकार, प्रगतिशील लेखक सङ्घका नवौं राष्ट्रिय सम्मेलनको कार्यवाहक अध्यक्ष, जनक शिक्षा सामग्री केन्द्र लिमिटेडको महाप्रबन्धकको जिम्मेवारी निर्वाह गर्नुुभएको थियो ।
३. ‘राजनीति र साहित्यको अन्तरसम्बन्ध’ विषयक विचार गोष्ठी सम्पन्न
प्रगतिशील लेखक सङ्घ नेपाल, केन्द्रीय समिति र काभ्रे जिल्ला समितिको संयुुक्त आयोजनामा २०७३ साल श्रावण ८ गते शनिवार ‘साहित्य र राजनीतिको अन्तरसम्बन्ध’ विषयक विचारगोष्ठी तथा कविता वाचन कार्यक्रमको आयोजना गरियो । प्रलेस अध्यक्ष मातृका पोखरेलको अध्यक्षता एवम् वरिष्ठ साहित्यकार नारायणमान बिजुुच्छे (कामरेड रोहित) प्रमुख अतिथि रहनुु भएको उक्त कार्यक्रमको सञ्चालन प्रलेस काभ्रेका अध्यक्ष लोक लामाले गर्नुुभएको थियो । उदघाटन मन्तव्य प्रस्तुुत गर्दै प्रमुख अतिथि वरिष्ठ साहित्यकार नारायणमान बिजुुच्छे (कामरेड रोहित) ले राजनीति र साहित्यको अन्तरसम्बन्ध विचार र दृष्टिकोणको आधारमा रहेको धारणा राख्नुुभयो । कार्यक्रममा प्रलेसका केन्द्रीय उपाध्यक्ष खेम थपलियाले कार्यक्रमको औचित्यमाथि प्रकाश पार्नुभएको थियो । समालोचक पुुरुषोतम सुुवेदीले प्रस्तुत गर्नुुभएको कार्यपत्र ‘साहित्य र राजनीतिको अन्तरसम्बन्ध’ विषयक कार्यपत्रमाथि साहित्यकार आहुुतिले विचारोत्तेजक टिप्पणी गर्नुुभएको थियो ।
कार्यपत्रको प्रस्तुुति र टिप्पणी पश्चात कविहरू विमल निभा, मोदनाथ मरहट्ठा, निभा शाह, प्रोल्लास सिन्धुुलीय, केवल बिनाबी, सरस्वती चिमोरिया, हरिहर तिमिल्सिना, नरेन्द्र नगरकोटी, निर्भिकजङ्ग रायमाझी, दिपक सापकोटा, पुुष्पदास स्याउला, लक्ष्मण सापकोटा, अनिल श्रेष्ठ, पुुरु लम्साल, नारायण निरासी, मुुक्तान थेबा, रामप्रकाश पुुरी, राजुु स्याङ्तान, निरज लबजुु आदि कविहरूले कविता वाचन गर्नुुपरेको थियो । प्रगतिशील लेखक सङ्घ काभ्रे जिल्ला शाखाका उपाध्यक्ष लक्ष्मण सापकोटाले स्वागत मन्तव्य प्रस्तुुत गर्नुुभएको उक्त कार्यक्रममा प्रगतिशील लेखक सङ्घ, केन्द्रीय समितिका महासचिव आर. एम्. डङ्गोलले धन्यवाद ज्ञापन गर्नुुभएको थियो । कार्यक्रममा लोकगायक मच्छेश्वर सापकोटाले एउटा सुुन्दर लोकगीत पनि प्रस्तुत गर्नुुभएको थियो । वरिष्ठ साहित्यकार एवम् प्रलेसका पूूर्व केन्द्रीय सचिव मोहन दुुवालले पनि उक्त कार्यक्रममा शुुभकामना मन्तव्य व्यक्त गर्नुुभएका थियो । कार्यक्रममा प्रलेस महिला उपाध्यक्ष डा. बिन्दुु शर्मा, प्रलेस केन्द्रीय उपाध्यक्ष पुुष्करराज भट्ट, केन्द्रीय उपाध्यक्ष खेम थपलिया तथा केन्द्रीय उपाध्यक्ष रामप्रकाश पुुरी, केन्द्रीय कोषाध्यक्ष विजयराज आचार्य, पारिजात स्मृति केन्द्रका अध्यक्ष लक्ष्मी माली, वरिष्ठ कवि स्नेह सायमी, वरिष्ठ साहित्यकार गोपीरमण उपाध्याय, कवि बलराम तिमिल्सिना, कवि छविरमण सिलवाल आदिको उपस्थिति रहेको थियो ।
४. राष्ट्रियता र स्रष्टाहरूको दायित्व विषयक गोष्ठी सम्पन्न
प्रगतिशील लेखक सङ्घको केन्द्रीय समिति र भक्तपुुर जिल्ला समितिको आयोजनामा २०७३ भदौ ११ गते ‘राष्ट्रियता र श्र्रष्टाहरूको दायित्व’ विषयक गोष्ठी जिल्ला विकास समितिको सभाकक्ष, भक्तपुुरमा सम्पन्न भएको छ । केन्द्रीय समितिका अध्यक्ष मातृका पोखरेलको अध्यक्षतामा सम्पन्न उक्त कार्यक्रमको सञ्चालन महासचिव आर. एम्. डङ्गोलले गर्नुुभएको थियो । सो कार्यक्रमको उद्घाटन प्रमुुख अतिथि वरिष्ठ माक्र्सवादी सौन्दर्यचिन्तक निनुु चापागाईँले पानसमा बत्ती बालेर गर्नुुभएको थियो । कार्यक्रममा प्रलेस भक्तपुुरका अध्यक्ष मनोहर लामिछानेले स्वागत मन्तव्य र केन्द्रीय समितिका उपाध्यक्ष खेम थपलियाले कार्यक्रमको औचित्यमाथि प्रकाश पार्नुुभएको थियो ।
गोष्ठीमा साहित्यकार ईश्वरचन्द्र ज्ञवालीले ‘राष्ट्रियता र श्रष्टाहरूको दायित्व’ विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुुत गर्नुुभएको थियो । कार्यपत्रमाथि वरिष्ठ साहित्यकार डा. विजय सुुब्बा र सांस्कृतिकर्मी बन्धुु चन्दले टिप्पणी गर्नुुभएको थियो । कार्यपत्र र टिप्पणीहरू माथि प्रगतिशील लेखक सङ्घका समालोचना विभागका संयोजक गुुरुङ सुुशान्तले पनि आफ्नो धारणा प्रस्तुुत गर्नुुभएको थियो । गोष्ठीमा राष्ट्रियता विषयक कविता वाचन पनि गरिएको थियो । कविता वाचन गर्ने कविहरूमा अभय श्रेष्ठ, हरिहर तिमिल्सिना, रामगोपाल आशुुतोष, नवीनप्रकाश श्रेष्ठ, आनन्दराम पौडेल, माधव घिमिरे ‘अटल’, डिल्लीराम ढकाल, बाबुुकाजी श्रेष्ठ, शोभा दुुलाल, डा. विश्वनाथ बराल, शशी लुुमुुम्बुु, सुुदेश सत्याल, मित्रलाल पंज्ञानी, मधुु क्षेत्री, मुुकुुन्द पोखरेल, पुुण्य घिमिरे, चेतनाथ धमला, कृष्णमोहन जोशी, सीता सुुवेदी, राम शिख्व, अशोक कुुँवर एवम् प्रकाशमान श्रेष्ठ हुनुुहुुन्थ्यो । गायक ढुुण्डीराज अधिकारीले गीत प्रस्तुुत गर्नुुभएको थियो । प्रमुुख अतिथि सौन्दर्यचिन्तक निनुु चापागाईँले प्रगतिशील आन्दोलन कमजोर हुुँदै गएकोमा चिन्ता व्यक्त गर्दै वाचित कविताहरू मध्ये रुपमा राम्रा कविताहरूको अन्र्तवस्तुु कमजोर रहेको र अन्र्तवस्तुु सबल रहेका कवितामा कला कमजोर देखिएको धारणा राख्नुुभएको थियो । कार्यक्रममा प्रलेस केन्द्रीय उपाध्यक्ष पुुष्करराज भट्ट, वरिष्ठ सचिव पुुन्य गौतम ‘विश्वास’, पूूर्व महासचिव मित्रलाल पंज्ञानी, सिर्जना अभियान भक्तपुुरका अध्यक्ष धनमान श्रेष्ठ लगायतको उपस्थिति थियो । कार्यक्रममा उपस्थित सबैलाई प्रगतिशील लेखक सङ्घ, भक्तपुर जिल्ला समितिका सचिव सागर गुुरागाईँले धन्यवाद ज्ञापन गर्नुुभएको थियो ।
५. साहित्यकार लक्ष्मण सापकोटालाई प्रलेसको लोगो र झन्डा हस्तान्तरण सहित शुुभकामना प्रदान कार्यक्रम सम्पन्न
प्रलेस काभ्रे शाखाका उपाध्यक्ष एवम् प्रथम साहित्यिक हिमाल आरोही (इम्जात्से हिमाल, सोलुुखुुम्बुु) लक्ष्मण सोपकोटाले २०७३ असोज १ गतेदेखि प्रलेसको लोगो र झन्डा सहित साहित्यिक जागरण (मेची–महाकाली साहित्यिक दौड) अभियान प्रारम्भ गर्न लाग्नुुभएको छ । २०७३ भाद्र २४ गते उक्त दौड कार्यक्रमको प्रारम्भमा प्रलेसका अध्यक्ष मातृका पोखरेलले दौड अभियानकर्ता लक्ष्मण सापकोटालाई प्रलेसको लोगो र झन्डा हस्तान्तरण गर्नुुभयो । उक्त कार्यक्रममा अध्यक्ष पोखरेलले उहाँको यो साहसिक कार्यले प्रलेसको सङ्गठन विस्तारका साथै प्रगतिशील साहित्यको जागरणमा मद्दत पुुग्ने विश्वास एवम् शुुभकामना व्यक्त गर्नुुभयो ।
कार्यक्रममा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव एवम् राष्ट्रिय जनसांस्कृतिक महासंघका उपाध्यक्ष प्रा.डा. जीवेन्द्रदेव गिरी, अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघका केन्द्रीय अध्यक्ष ईश्वरचन्द्र ज्ञवाली, एकिकृत अखिल नेपाल जनसांस्कृतिक महासंघका महासचिव सरल सहयात्री, रक्तिम सांस्कृतिक परिवारका रामप्रकाश पुुरी, प्रगतिशील सांस्कृतिक समाजका संयोजक कृष्णहरि भट्ट एवम् प्रलेस पूूर्व सचिवालय सदस्य बलराम तिमिल्सिनाले शुुभकामना व्यक्त गर्नुुभएको थियो । २०७३ असोज एक गतेदेखि झापाको काकरभिट्टाबाट प्रारम्भ भएर २०७३ असोज १८ गते कञ्चनपुुरको गड्डाचौकीमा दौडको समापन हुनेछ । कार्यक्रममा प्रलेस महासचिव आर. एम् डङ्गोलले साहित्यकार लक्ष्मण सापकोटाको व्यक्तित्वबारे प्रकाश पार्नुका साथै कार्यक्रमको औचित्यमाथि चर्चा गर्नुुभएको थियो । सो कार्यक्रममा प्रलेस केन्द्रीय उपाध्यक्ष पुुष्करराज भट्ट, प्रलेस केन्द्रीय सचिव प्रकाश सिलवाल, प्रलेसका सदस्यहरू निर्भिकजङ्ग रायमाझी, तर्कना शर्मा एवम् शुुकदेव थपलिया लगायतको उपस्थिति थियो ।
समाचार प्रस्तुुति : पुुष्करराज भट्ट
केन्द्रीय उपाध्यक्ष
हार्दिक समवेदना
प्रगतिशील लेखक सङ्घका कार्यवाहक अध्यक्ष एवम् सल्लाहकार समेत रहिसक्नुु भएका सांस्कृतिक आन्दोलनका अग्रणी व्यक्तित्व रामप्रसाद प्रदीपको २०७३ वैशाख १७ गतेका दिन भएको असामयिक निधनमा गहिरो शोक प्रकट गर्दै दिवङ्गत व्यक्तित्वप्रति हार्दिक श्रृद्धाञ्जली एवम् शोकसन्तप्त परिवारजनमा हार्दिक समवेदना प्रकट गर्दछौं ।
प्रगतिशील लेखक सङ्घ,
केन्द्रीय समिति
काठमाडौं
No comments:
Post a Comment